مجموعه اشعار ترکی(1) همراه با ترجمه

گوزلیم ناز ائیلمه  نازیله پیمان اولماز

جان نثار ایلمسون بیل سنه جانان اولماز

چوخدا بیر وعده وروپ جانوی قربان ائدیسن

حیله بیر وعدیه سوگلیم سنه بیر جانان اولماز

گل گلوم آتش عشقنده منی یاندورما

عشق اتوندا یانانون دردینه درمان اولماز

سن بیلورسن گوزلیم آغلارام عشقنده همیشه

زاره گلدیم بو جفادان بیله بیر دوران اولماز

اوزگلر شمشیر ورسون ورما سن سوزلن منی

سوز یاراسی تک گلوم تیغیدن بران اولار

عاشقم صبر ائیلرم چون گدوپ عمریم هدره

مین بئله خیر اولسادا گینده جبران اولماز

 برگردان به فارسی:

زیبای من ناز نکن با ناز تو عهد و پیمانی پایدار نخواهد بود

اگر در راه معشوقه ات جان نثار نکنی بدان که برایت عاشقی نخواهد بود

خیلی وقتها وعده هایی دادی و جانت را قربان کردی

با چنین وعده هایی برایت عاشقی نخواهد بود

بیا ای گل من در آتش عشقت مرا نسوزان

برای کسی که در آتش عشق سوخته درمانی نیست

توخوب میدانی که برای عشقت گریه میکنم

آزرده شدم از این همه بی وفایی چنین روزگاری غیرممکن است

غریبه ها با شمشیر بزنند اما تو با زخم زبان مرا نزن

گل من زخم زبان از تیغ هم بران تر است

عاشقم!صبر میکنم چون عمرم بر هدر رفته

هزاران خوبی هم بکنی باز هم جبران نمیشود...

پروانه عادتدی یانار اوتدا همیشه

گورخورام شمع کوتارا یانمیا پروانه همیشه

بلبل گوله حسرت گل اولار خار هوسینده

پروانه دولانور شمع باشنا مثل همبشه

عشقده ثابت قدم اول پیمان شکن اولما

پروانیه باخ گورنه یانور اوتدا همیشه

شمع یانماسا پروانه تاپلماز تا اوتدا یانسین

عاشق شمع الوب گل پروانههمیشه

برای پروانه همیشه سوختن عادت است

می ترسم شمع تمام شود اما پروانه نسوزد

بلبل در حسرت گل اما گل در هوس خارست

پروانه به دور شمع می چرخد مثل همیشه

در عشق همیشه ثابت قدم باش نه پیمان شکن

به پروانه نگاه کن که چگونه در آتش میسوزد

اگر شمع نسوزد پروانه ای نیست که در آتش بسوزد

عاشق شمع شده تا خاکستر شود پروانه...

اوقدر غصه لیم غمونن آغلارام گوزلیم

بو یانان قلبیمی من آهیله داغلارام گوزلیم

ایللر بویی صبر ائلمیشم بلکه بو دردیم آزالا

اولمادی چاره بو درده نیه خاطر گوزلیم

اوقدر آه چکوب آقلامشام من گئجه لر

بونا خاطر گوزلیم غملی پریشان گذرم

سنه قربان گوزوم اولسون شک ایلمرم

خاره باخ گورنه الوب گله مونیس گوزلیم

بی وفالیقدا بوتون عالمه مشهور الدون

سالمادون ایلده بی گون سن منی یاده گوزلیم

سن منه در(مروارید)اولاسان واللهی لازیم دیسن

چون اوزوم عاشیقیم در(مروارید)منه نه لازم گوزلیم

آنقدر غصه دارم که همیشه گریه میکنم

این قلب عاشقم را با آه میسوزانم

سالها صبر کردم شاید که این دردم کم شود

چرا چاره ایبرای دردم پیدا نشد؟؟؟

شبها آنقدر گریه کردم و آه کشیدم

برای همین همیشه پریشانو غمگینم

شک نمیکنم که چشمانم قربانیه توست

به خارنگاه کن که چگونه مونس گل شده است

با بی وفایهایت در تمام عالم مشهور شده ای

در سال حتی یکبار هم یادی از من نکردی

تو اگر برایم مروارید هم باشی دیگر لازم نیستی

چون خودم عاشقم دیگر نیازی به مروارید ندارم...

منی نگاریمه حسرت گویانی فنا السون

چارسی اولمیان درده مبتلا السون

منی گرفتار ایلیوب سالوپ چوللره یارب

گوروم اونی همیشه اسیره مین بلا السون

نقدر اولممیشم راضیم گرفتار اولا

بونا گورا اونانفرین ایلرم روا السون

آچماسین غنچه لری ایلده هر بهار فصلی

هر گونی هر آیی همیشه خزان السون

اوزی راضیالوب همیشه لیگ یوخ السون

آن کسی را که مرا در حسرت دیدن نگارم گذاشته فنا شود

به دردی که درمان ندارد مبتلا شود

ای خدا مرا گرفتار کرده و آواره بیابان کرده

آرزو دارم که گرفتار هزاران بلا شود

هرچقدر زنده ام آرزویم این است که گرفتار شود

و نفرین من بر او نیز رواست

الهی که در هیچ بهاری غنچه هایش باز نشود

هر روز و هر ماهش همیشه خزان باشد

خودش راضی شده که بای همیشه نباشد...

شاعر :  رزیتا . ح

:: :: :: :: :: :: :: ::

سلامتی اونی که زیرنویس شو نوشته!

:: :: :: :: :: :: :: ::

چه خبرها شد که خبرمان نشد

عقب گردی به سالهای نه آنچنان دور تلنگریست بر حافظه گرد و خاک گرفته مان تا به یاد آوریم که " چه خبرها شد که خبرمان نشد".

عقده های تل انباشت شده از هزار سال حکومت ترکان بربخش مهمی از خاورمیانه، زیر دستی های همسایه وحامیان اروپایی آنها را برآن داشت تا دست ملت گرایی کور را بر چنگ سیاست بنوازند تا بدینسان آهنگ ناموزونی بنام "ایران پرستی بر مبنای فارسگرایی" پدید آید! دریغا که پدران ما خواب بودند و خواب... ماندند تا ما را "وارثان بی تقصیر شکستی کنند که سالهای سال است بر ما آوار شده است"! زبان مادریمان را به بهای تمامیت ارضی کشور، بخوانیم رسمیت یافتن زبان فارسی، به انزوا کشاندند. خاک  وطنمان را به اسم تقسیمات استانی تکه تکه کردند و بر هر تکه اسمی نهادند جز آذربایجان! ملتمان را به مدد ناسرمایه گذاریها و نافرهنگ سازیها و دیگر ناملایمات زمین گیر کردند، مهاجر کردند، "آذری" کردند، "ایرانی" کردند و... باز پدران خوشخواب ما زیر لحاف "الیناسیون و آسیمیلاسیون " بر بستر "سهل انگاری و ساده اندیشی" آرمیدند!

:: :: :: :: :: :: :: ::

۳۲۶ بازداشت فعالان مدنی-سیاسی، ۴۵ حکم قضایی، ۱۶ حکم شلاق جدیدترین آمار کمپین حقوق بشر برای آذربایجان

به گفته منابع موثق محلی در دو استان آذربایجان شرقی و غربی طی شش ماه اول سال ۱۳۹۰ بیش از ۳۲۰ نفر از فعالین فرهنگی، سیاسی، حقوق بشر و حقوق زنان در این دو استان دستگیر شده اند که عمده دستگیری ها درجریان اعتراضات مردمی به خشک شدن دریاچه ارومیه صورت پذیرفته است. مشخصات ۳۲۶ نفر از افراد یاد شده در این گزارش آمده است.

لازم به ذکر است که این تعداد افرادی را در برمی گیرد که فعالان حقوق بشر در این دو استان توانسته اند شناسایی و مشخصات آنها را جمع آوری کنند و تعداد افراد دستگیر وآزاد شده در مدت یاد شده و یا افرادی که هم اکنون در زندان هستند و یا حکم قضایی گرفته اند ممکن است بیش از تعدادی باشد که در این گزارش می آید.

منابع یاد شده به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفتند که بسیاری از این افراد بلافاصله بعد از بازداشت و یا طی چند روز پس از آن آزاد شدند. با این وجود از میان ۴۵ نفری که دادگاه برای آنها حکم قضایی و زندان در نظرگرفته است، ۱۶ تن حکم شلاق گرفته اند. برای ۱۶ نفر از این افراد جریمه نقدی بین یک میلیون تا ۳ میلیون ریال تعیین شده است.
۳نفر از دستگیر شده گان ۱۳ فروردین در تبریز(تجمع اعتراضی به خشک شدن دریاچه ی اورمیه) به شلاق و جریمه ی نقدی محکوم شده بودند که پس از اجرای حکم ۲۰ضربه شلاق آزاد شدند.این سه تن عبارتند از: سعید سیامی ، علی سلیمی و جلیل علمدارمیلا نی.
به گفته منابع یاد شده که این اطلاعات را در اختیار کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گذاشتند، طی شش ماه اول سال ۹۰، ده فقره اعدام در زندان های آذربایجان که به گفته مسوولین جرائم مرتبط با مواد مخدر داشته اند انجام پذیرفته است. برخی ازاعدام شدگان که نام آنها منتشر شده است عبارتند از: توحید معصومی دجین، خالد اسماعیلی و مسعود قوی پنجه ، عارف رشید پور، اسفندیار منداحکی ، تیمور(تیمن) ایوبیان، صدیق نعمانی ، مهدی کهن و یونس آقایان(یونس آقایان از پیروان اهل حق و اقلیت های مذهبی ایران بود که اعدام شد).
منابع یاد شده همچینن گفتند که ۷ نفر از محکومین سال های قبل برای اجرای حکم به زندان فراخوانده شده و در حال حاضر در حال سپری کردن مدت محکومیت خود در زندان هستند که عبارتند از: فراز زهتاب (۳ماه باقیمانده از ۶ماه حبس تعزیری)-سیما دیدار (۵ماه باقیمانده از ۶ ماه حبس تعزیری)- علیرضا فرشی (۳ماه باقیمانده از ۶ماه حبس تعزیری) – یوسف مهر(۴ ماه حبس تعزیری)- ابولفضل وصالی(۶ماه حبس تعزیری) – موسی ساکت(۷ماه حبس تعزیری)- بهمن نصیر زاده (۸ماه باقیمانده از یک سال حبس)
بنابراطلاعات یاد شده، سیامک کوشی، دانشجوی رشته مکانیک دانشگاه آزاد تبریز و فعال دانشجویی پس از دستگیری در ۱۷ خرداد ماه از دانشگاه اخراج شد. همچنین امیر رضایی از فعالین دانشجویی دانشگاه اورمیه نیز مرداد ماه سال جاری از دانشگاه اخراج شد. منابع محلی یاد شده گفته اند که مهدی حمیدی شفیق(دانشجوی جامعه شناسی دانشگاه تبریز) و محمد عزیزی (دانشجوی ادبیات دانشگاه رشت) نیز از ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد محروم شدند.
منابع موثق محلی به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفتند که «بسیاری از فعالین آذربایجان در حین دستگیری و نیز پس از آن مورد شکنجه قرار گرفته ا ند. از جمله فرانک فرید فعال حقوق زنان ، شاعر و نویسنده که در جریان تظاهرات ۱۲ شهریور در تبریز دستگیر شده بود هنگام دستگیری مورد ضرب و شتم ماموران قرار گرفت در حین انتقال به بازداشتگاه نیز از ناحیه ی سر و صورت ضربات متعددی بر او وارد شد و در بازداشتگاه اطلاعات نیز این روند ادامه یافت به نحوی که این فعال حوزه زنان از ناحیه گوش و دست آسیب جدی دیده است.»
این منابع افزودند که «بازداشت شدگان مراسم افطاری ۲ شهریور نیز در حین دستگیری مورد ضرب و شتم و هتاکی ماموران امنیتی قرار گرفته و پس از آن نیز در دادسرای تبریز و در حضور خانواده هایشان و نیز در زندان تبریز مورد ضرب و جرح قرارگرفتند « به طوریکه از نواحی دست ، دنده ، دندان و… شکستگی هایی گزارش شده است».

توضیحاتی در مورد جدول بازداشت های شش ماهه نخست درآذربایجان شرقی و غربی

* فعالان حقوق بشر محلی به کمپین گفتند که این اسامی فوق فقط مربوط به دستگیر شدگانی است که اسامی آنها در سایت ها و خبرگزاریها منتشر شده است وگرنه به عنوان مثال در جریان تظاهرات خیابانی در تبریز و اورمیه(اعتراض به خشک شدن دریاچه اورمیه) تعداد بیشماری دستگیر شده بودند.

منابع محلی درآذربایجان اسامی ۴۵ تن از فعالین استان های یاد شده را گردآوری کرده اند که در شش ماه اول سال جاری جمعا به ۷۵ سال زندان محکوم شدند. اسامی این افراد که برای انتشار در اختیار کمپین قرارگرفته است به شرح زیر است: «
۱- فرزین رحیمی (۱ سال و ۴ ماه حبس تعزیری)
۲- حبیب پور ولی (۳ماه حبس تعزیری )
۳- حجت مختارزاده (۳ماه حبس تعزیری)
۴- رضا ابری (۶ماه حبس تعزیری)
۵- علی حسن تهمتنی(۶ ماه حبس تعزیری)
۶- ابراهیم فرج زاده( ۶ماه حبس تعزیری)
۷- ابراهیم آسمانی (۱سال حبس تعزیری)
۸- هادی مرتضی (یک سال حبس تعزیری)
۹- موسی ساکت (۷ماه حبس تعزیری)
۱۰- حسن علیزاده (۹۱ روز حبس تعزیری)
۱۱- هانیه فرشی شتربان( ۷ سال حبس)
۱۲- بابک حسینی (۱ سال حبس تعزیری)
۱۳- یوروش مهر علی بیگلو (۱ سال حبس تعزیری)
۱۴- ابراهیم اسمعیلی (۱ سال حبس تعزیری)
۱۵- محمد حسین جعفرپور(۱ سال ۶ ماه حبس تعزیری)
۱۶- هادی حمیدی( ۶ ماه حبس تعزیری)
۱۷- آیدین خواجه ای (۶ ماه تعزیری)
۱۸- شهرام رادمهر(۶ماه تعزیری)
۱۹- یونس سلیمانی (۶ماه تعزیری)
۲۰- محمود فضلی (۶ ماه تعزیری)
۲۱- نعیم احمدی (۶ماه تعزیری)
۲۲- یاشار کریمی (۶ماه تعزیری)
۲۳- حمیده فرج زاده ( ۶ماه تعزیری)
۲۴- علیرضا عبداللهی ( ۶ماه تعلیقی)
۲۵- بهبود قلیزاده ( ۶ماه تعلیقی)
۲۶- اکبر آزاد (۶ ماه تعلیقی)
۲۷- آقایان احمد علیزاده ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۲۸- یوسف سلحشور ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۲۹- یاسر سلمانی رضایی ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۳۰- عبداله صدوقی ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۳۱- مصطفی عوض پور( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۳۲- یعقوب کریمی ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۳۳- فرزاد مهدوی ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۳۴- علی سیرناک ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۳۵- مهدی مهاجری ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۳۶- محمد علیمرادی ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۳۷- قادر نوروزی ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۳۸- اکبر حسین پور ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۳۹- علی ایمانی قراملکی ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۴۰- محمد محمودی ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۴۱- محمد امیری ( ۲۴ ماه _۲۰ ماه تعلیقی ۴ ماه تعزیری)
۴۲- ساسان واهبی وش (۶ ماه تعزیری )
۴۳- نیما پور یعقوب ( ۶ سال تعزیری)
۴۴- شاهرخ زمانی (۱۱سال تعزیری)
۴۵- محمد جراحی (۵ سال تعزیری

:: :: :: :: :: :: :: ::

نقض حقوق بشر در آذربایجان به روایت کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران

به گزارش کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، در دو استان آذربایجان شرقی و غربی طی شش ماه اول سال ۱۳۹۰ بیش از ۳۲۰ نفر از فعالین فرهنگی، سیاسی، حقوق بشر و حقوق زنان در این دو استان دستگیر شده اند که عمده دستگیری ها درجریان اعتراضات مردمی به خشک شدن دریاچه ارومیه صورت پذیرفته است. این تعداد افرادی را در برمی گیرد که فعالان حقوق بشر در این دو استان توانسته اند شناسایی و مشخصات آنها را جمع آوری کنند
 بسیاری از این افراد بلافاصله بعد از بازداشت و یا طی چند روز پس از آن آزاد شدند. با این وجود از میان ۴۵ نفری که دادگاه برای آنها حکم قضایی و زندان در نظرگرفته است، ۱۶ تن حکم شلاق گرفته اند. برای ۱۶ نفر از این افراد جریمه نقدی بین یک میلیون تا ۳ میلیون ریال تعیین شده است.
۳نفر از دستگیر شده گان ۱۳ فروردین در تبریز(تجمع اعتراضی به خشک شدن دریاچه ی اورمیه) به شلاق و جریمه ی نقدی محکوم شده بودند که پس از اجرای حکم ۲۰ضربه شلاق آزاد شدند.این سه تن عبارتند از: سعید سیامی ، علی سلیمی و جلیل علمدارمیلا نی.
طی شش ماه اول سال ۹۰، ده فقره اعدام در زندان های آذربایجان که به گفته مسوولین جرائم مرتبط با مواد مخدر داشته اند انجام پذیرفته است. برخی ازاعدام شدگان که نام آنها منتشر شده است عبارتند از: توحید معصومی دجین، خالد اسماعیلی و مسعود قوی پنجه ، عارف رشید پور، اسفندیار منداحکی ، تیمور(تیمن) ایوبیان، صدیق نعمانی ، مهدی کهن و یونس آقایان(یونس آقایان از پیروان اهل حق و اقلیت های مذهبی ایران بود که اعدام شد).
منابع یاد شده همچینن گفتند که ۷ نفر از محکومین سال های قبل برای اجرای حکم به زندان فراخوانده شده و در حال حاضر در حال سپری کردن مدت محکومیت خود در زندان هستند که عبارتند از: فراز زهتاب (۳ماه باقیمانده از ۶ماه حبس تعزیری)-سیما دیدار (۵ماه باقیمانده از ۶ ماه حبس تعزیری)- علیرضا فرشی (۳ماه باقیمانده از ۶ماه حبس تعزیری) – یوسف مهر(۴ ماه حبس تعزیری)- ابولفضل وصالی(۶ماه حبس تعزیری) – موسی ساکت(۷ماه حبس تعزیری)- بهمن نصیر زاده (۸ماه باقیمانده از یک سال حبس)

:: :: :: :: :: :: :: ::

محکومیت 25 شهروند تبریزی به حبس و شلاق

دستگاه قضایی در استان آذربایجان شرقی برای ۲۵ تن از شهروندان معترض آذربایجانی که در اعتراضات سالجاری آذربایجان شرکت داشته اند احکام حبس و شلاق صادر کرد.

به گزارش هرانا از تبریز، شعبه ۱۰۴ دادگاه عمومی تبریز ۲۵ تن از بازداشت شدگان وقایع ۱۲ شهریور ماه را به تحمل بیش از ۱۲ سال حبس محکوم کرد.

آقایان مسعود جلیل زاده، محسن گلستانی، سعید ابراهیم زاده، محمد احمدی، پرویز سعیدیان با حکم فرمایشی قاضی شعبه ۱۰۴ دادگاه عمومی تبریز به ریاست شکوه تازه هر کدام به یک سال حبس تعزیری و تحمل ۷۰ ضربه شلاق محکوم شدند.

هم چنین آقایان کیومرث قربانی نیک نام، شهریار کبیری اسکندری، بهنام فتحی، اورمان زاهیده تبریزی، علی شاهد، حامد انداز، نجف خندانی، سیامک کندرودی، کاوه رستم پور و مهدی محمد پور نیز هر کدام به شش ماه حبس تعزیری و تحمل ۴۰ ضربه شلاق محکوم شدند.

همین طور بهرام خدایاری، تقی مولایی، حامد شهبازی، وحید غلامپور گلزاری، علی محمدی آقبولاق، عادل دانا پور، امیر بوزری، بهرام فراوانی، علیرضا نقشی، آلله وردی قربانی نیز هرکدام به ۹۱روز حبس تعزیری و تحمل ۳۰ ضربه شلاق محکوم شدند.

پیشتر خبرگزاری هرانا از برگزاری دادگاه ۱۲۸ شهروند بازداشتی مرتبط با وقایع اخیر آذربایجان خبر داده و اسامی ۸۵ تن از ایشان را منتشر کرده بود.

:: :: :: :: :: :: :: ::

روزشمار مناسبتها و رخدادهای آذربایجان

تقویم آذربایجان 

فروردین (آغلارگولر):

1 فروردین- تولد حمزه اوغلو خشکنابی (نویسنده و فعال سیاسی) در روستای خشکناب بستان آباد به سال 1301. تولد علی دایی (فوتبالیست) در اردبیل به سال 1348. تولد عاشیق حسین تبریزی در 1310. تولد ربابه مرادوا (خواننده و بازیگر نقش لیلی در اپرای لیلی و مجنون) در اردبیل به سال 1309.

2 فروردین- تولد سلیمان رحیموف (نویسنده) در 1279. تولد علی آقا آقایف (هنرمند و بازیگر نقش مشهدی عباد) در باکو به سال 1292.

4 فروردین- تولد عاشیق علی قره داغی در 1331.

6 فروردین- تولد عاشیق چنگیز مهدی پور در 1341.

8 فروردین- تولد صدقی روح الله (بازیگر تئاتر) در باکو به سال 1265. مرگ سلیمان ثانی (آخوندوف) (نویسنده) در باکو به سال 1318.

9 فروردین- تولد معجز شبستری (شاعر) در 1252.

10 فروردین- قتل عام آذربایجانیان به دست داشناکهای ارمنی در باکو و دیگر شهرهای آذربایجان در 1297 (فاجعة مارس).

12 فروردین- قیام کلنل محمدتقی خان پسیان در 1300. مرگ رسول رضا (شاعر) در 1360.

13 فروردین- تولد عاشیق عبدالعلی نوری در 1318.

14 فروردین- مرگ آیت لله سیدمحمدکاظم شریعتمداری (مرجع تقلید) در قم به سال 1365. اشغال شهر کلبجر توسط نیروهای ارمنی در 1372.

16 فروردین- مرگ پروین اعتصامی در تهران 1320.  

17 فروردین- انتشار نخستین شمارة مجلة «ملانصرالدین» توسط جلیل محمدقلیزاده در تفلیس به سال 1285. آغاز قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز در 1299. صدور قطعنامة شمارة 822  شورای امنیت سازمان ملل متحد در 1372  که در آن شورای امنیت، خواستار «تخلیة کلیة نیروهای اشغالگر از ناحیة کلبجر و دیگر نواحی اشغال شدة آذربایجان» شده بود. مرگ قاچاق سلیمان (عضو و فرمانده گروه قاچاق نبی) در 1296.

20 فروردین- انتشار روزنامة «تجدد» در تبریز به کوشش شیخ محمد خیابانی در 1296.

22 فروردین- مرگ صمد سرداری نیا (نویسنده و مترجم) در تبریز به سال 1387. مرگ بولوت قارا چورلو (شاعر) در 1358.

24 فروردین- مرگ غلامحسین بیگجه خانی (نوازنده) در 1366.

25 فروردین- برگزاری کنگرة دهقانی آذربایجان در تبریز در 1325.

28 فروردین- تولد محمدرضا ایرانی ملک کیان (نقاش) در1333. تولد لطفیار ایمانوف (خواننده) در صابر آباد به سال 1307.

30 فروردین- مرگ هاوارد باسکرویل معلم آمریکایی در جریان مبارزات مردم تبریز در 1288. اعدام علی باکری (مبارز) در زندان حکومت پهلوی به سال 1351. تولد محمد راحم (شاعر) در باکو به سال 1286.

اردیبهشت (گولن آی):

4 اردیبهشت- تولد میرجلال پاشایف (نویسنده و ادیب) در اردبیل به سال 1287.

6 اردیبهشت- آغاز بکار رسمی رادیو تبریز توسط حکومت ملی آذربایجان در 1325.

7 اردیبهشت- سقوط جمهوری دموکراتیک آذربایجان به دست بلشویکها در 1299.

8 اردیبهشت- تولد عاشیق رسول قربانی در 1314. مرگ حسن شفیع زاده (رزمنده) در جبهة جنگ با عراق در سال 1366.

9 اردیبهشت- تولد رامیز قولیف (نوازنده) در 1326.

10 اردیبهشت- مرگ رضا صراف تبریزی (شاعر) در 1286. نخستین اجرای اپرای کوراوغلو ساختة اوزئیر حاجی بیگوف در 1316.

12 اردیبهشت- تولد عباس عبدالله (نویسنده و شاعر و مترجم) در 1319. تولد عاشیق رحیم نظری در 1341.

14 اردیبهشت- مرگ صدقی روح الله (بازیگر تئاتر) در باکو به سال 1338.

15 اردیبهشت- انتشار نخستین شمارة مجلة وارلیق در تهران به سال 1358.

16 اردیبهشت- مرگ حسین منزوی (شاعر) در 1383. مرگ عاشیق علی فیض اللهی وحید در 1374. مرگ محمد راحم (شاعر) در باکو به سال 1356.

18 اردیبهشت- تولد عظیم عظیم زاده (نقاش) در روستای نوخانی باکو به سال 1259. مرگ عبدالله سور (عبدالله محمدزاده) (ادبیات شناس) در گنجه به سال 1291.

19 اردیبهشت- اشغال شوشا در قره باغ توسط نیروهای ارمنی در 1371. برقراری آتش بس سراسری در قره باغ در سال 1373. تولد حیدرعلیف (رئیس جمهور آذربایجان) در 1302. اعتراض و تظاهرات گستردة دانشجویان آذربایجان و بویژه تبریز به انتشار پرسشنامة موهن صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در توهین به ترکها در سال 1374  (روز دانشجوی آذربایجان).

21 اردیبهشت- تولد صمد سرداری نیا (نویسنده و مترجم) در 1326.

23 اردیبهشت- تأسیس نخستین کودکستان ایران در تبریز به کوشش جبار باغچه بان در 1303.

24 اردیبهشت- مرگ قارا قارایف (آهنگساز) در 1361. روز بین المللی زبان ترکی.

25 اردیبهشت – تولد عاشیق آباک در 1266.

27 اردیبهشت- اشغال لاچین در قره باغ توسط نیروهای ارمنی در 1371. مرگ صمد وورغون (شاعر و نمایشنامه نویس) در 1335. نصب مجسمة ستارخان سردار ملی در باغ گلستان تبریز در 1325.

28 اردیبهشت- تولد رسول رضا (شاعر) در 1289.

31 اردیبهشت- مرگ سید عظیم شیروانی (شاعر) در 1267.

خرداد (قیزاران):

1 خرداد- مرگ عاشیق عبدالعلی نوری در 1382. قیام مردم آذربایجان در اعتراض به کاریکاتور توهین آمیز روزنامة ایران در 1385. مرگ انور اردبیلی (شاعر اهل بیت) در 1371. اعدام فریدون ابراهیمی (دادستان کل حکومت ملی آذربایجان) در تبریز به سال 1326  به دست حکومت پهلوی.

2 خرداد- برگزاری نخستین کنگرة کارگران آذربایجان در تبریز در 1325. آغاز انتشار روزنامة «آژیر» به کوشش سید جعفر پیشه وری در تهران در 1322.

3 خرداد- مرگ ابراهیم خلیل خان جوانشیر حاکم قره باغ به دست روسها در 1185. تولد دکتر جواد هیئت (نویسنده) در تبریز به سال 1304.

4 خرداد- مرگ سعید محسن (مبارز) 1351  در زندان پهلوی. اعدام محمدحنیف نژاد (مبارز) در 1351.

5 خرداد- مرگ رحیم مؤذن زاده اردبیلی (مؤذن) در 1387.

6 خرداد- تولد محمدعلی تربیت (نویسنده و شهردار تبریز) در 1256.

7 خرداد- استقلال و تأسیس جمهوری دموکراتیک آذربایجان به مرکزیت شهر باکو و رهبری محمد امین رسول زاده در 1297.

8 خرداد- تولد هابیل علیف (کمانچه نواز) در آغداش به سال 1308.

9 خرداد- تولد میرزا علی اکبر صابر (شاعر) در شاماخی به سال 1241.

10 خرداد- مرگ زلفی آدی گوزلوف (خواننده) در باکو به سال 1324.

12 خرداد- تولد عاشیق فرخ مهدی پور در 1341.

17 خرداد- تولد رضا ژاله (سازندة ساز و شاعر) در خیاو به سال 1326.

19 خرداد- تولد رشید بهبودوف (خواننده) در 1368.

20 خرداد- مرگ میرهاشم امیر آرین (از فعالان جمهوری خودمختار آذربایجان) در تهران به سال1383. تولد محمد عارف (ادیب) در باکو به سال 1283.

21 خرداد- تولد مفتون امینی (شاعر) در 1305.

22 خرداد- افتتاح دانشگاه تبریز توسط حکومت ملی آذربایجان در 1325.

24 خرداد- مرگ عظیم عظیم زاده (نقاش) در باکو به سال 1322.

25 خرداد- افتتاح موزة هنری بهزاد در تبریز توسط حکومت ملی آذربایجان در 1325.

28 خرداد- مرگ آیت الله سید احمد خسروشاهی در 1356.

تیر (قوْرا پیشن):

2 تیر- تولد صمد بهرنگی (نویسنده) در 1318. تولد پرویز پرستویی (بازیگر سینما و تئاتر) در روستای چارلی همدان به سال 1334. تولد بلبل محمدوف (خواننده) در روستای خان باغی شوشا به سال 1276.

3 تیر- تولد ابوالفضل ایلچی بیگ (رئیس جمهور آذربایجان) در 1317.

8 تیر- مرگ دکتر منوچهر مرتضوی (استاد دانشگاه و نویسنده) در تبریز به سال 1389. تولد نگار رفیع بیگلی (شاعر) در 1292.

12 تیر- آزادسازی شهر آغدره در قره باغ توسط ارتش آذربایجان در زمان ریاست جمهوری ابوالفضل ایلچی بیگ در 1371. برانداختن پرچمهای سفید تسلیم از سر در خانه های تبریز توسط ستارخان و آغاز مقاومت خونین تبریز در سال 1287. تولد بابک خرمدین (قهرمان ملی آذربایجان). مرگ علامه عبدالحسین امینی (نویسنده) در 1349.

14 تیر- مرگ میرزا طاهر خوشنویس (خطاط و خوشنویس) در 1355.

15 تیر- تولد حسین محمدزاده صدیق (معلم، مصحح، نویسنده و مترجم) در 1324.

16 تیر- تولد علی آذری (نویسنده ومورخ) در تبریز به سال 1283.

17 تیر- مرگ عاشیق عزیز شهنازی در 1374. تولد عبدالازل دمیرچی زاده (زبانشناس) در شکی به سال 1288. مرگ نجف بیگ وزیروف (نویسنده و نمایشنامه نویس) در چوخوریورد به سال 1305.

18 تیر- تولد عاشیق حسین علافی آذر 1324.

19 تیر- تولد سید عظیم شیروانی (شاعر) در شاماخی به سال 1214. مرگ عباس صحت (عباقلی مهدیزاده) (شاعر) در گنجه به سال 1297.

20 تیر- مرگ سلیمان رحیموف (نویسنده) در 1367. مرگ میرزا علی اکبر صابر (شاعر) درشاماخی به سال 1290. مرگ سید جعفر پیشه وری نخست وزیر حکومت ملی آذربایجان در باکو به سال 1326.

22 تیر- مرگ سیدجمال ترابی طباطبایی (سکه شناس و مورخ) در 1388.

23 تیر- تولد جلال قاریاغدی (مجسمه ساز) در شوشا به سال 1294.

24 تیر- تولد محمد آراز (شاعر) در 1312.

27 تیر- تولد عباسقلی یحیوی اردبیلی (شاعر اهل بیت) در 1280.

مرداد (قویروق دوْغان):

1 مرداد- تأسیس استان خودمختار قره باغ کوهستانی در 1302. اشغال شهر آغدام در قره باغ توسط نیروهای ارمنی در 1372. تولد مارال رحمان زاده (نقاش) در 1295. تولد عبدالله سور (عبدالله محمدزاده) (ادبیات شناس) در گنجه به سال 1262. مرگ عبدالله شایق (نویسنده و معلم) در تفلیس به سال 1338.

2 مرداد- زخمی شدن ستارخان در پارک اتابک تهران در 1289.

4 مرداد- جنگ شدید در محلة امیره قیز و مقاومت حیرت انگیز ستارخان و مجاهدان آذربایجان در برابر نیروهای شاه در 1287. تولد رضا دقتی (عکاس) در تبریز به سال 1331.

7 مرداد- صدور قطعنامة شمارة 853 شورای امنیت سازمان ملل در 1372  که در آن شورای امنیت خواستار «خروج فوری، قطعی و کامل نیروهای اشغالگر از ناحیة آغدام و دیگر مناطق تحت اشغال جمهوری آذربایجان» شد. تولد عباس میرزا (شاهزاده و حاکم آذربایجان) در 1168.  

8 مرداد- مرگ مرتضی رسام نخجوانی (نقاش) در 1382.

9 مرداد- مرگ منزوی اردبیلی (شاعر اهل بیت) در 1371.

10 مرداد- اشغال دوبارة شهر آغدره در قره باغ توسط نیروهای ارمنی در 1371.

14 مرداد- مرگ محمدنخجوانی (از بنیانگذاران کتابخانة ملی تبریز) در 1341.

22 مرداد- تولد فرهاد آقازاده (شرقلی) (معلم و زبانشناس) در شوشا به سال 1259.

23 مرداد- تولد احد حسینی (مجسمه ساز) در تبریز به سال 1323.

25 مرداد- مرگ دکتر غلامحسین بیگدلی (مبارز، نویسنده و استاد دانشگاه) در 1377. تولد ستارخان سردار ملی در قره داغ آذربایجان به سال 1246. تولد بختیار وهابزاده (شاعر) در شکی به سال 1304.

26 مرداد- اشغال شهر فضولی توسط نیروهای ارمنی در 1372. مسلم ماغامایف (خوانندة اپرا) در باکو به سال 1321.  

29 مرداد- تولد خان شوشینسکی (خواننده) در 1280.

شهریور (زومار):

1 شهریور- مرگ ابوالفضل ایلچی بیگ (رئیس جمهور آذربایجان) در 1379.

4 شهریور- مرگ عاشیق پناه پناهوف 1357. تولد اکبر عبدی (هنرپیشه) در 1339.

6 شهریور- مرگ ربابه مرادوا (خواننده و بازیگر نقش لیلی در اپرای لیلی و مجنون) در باکو به سال 1362.

8 شهریور- استقلال جمهوری آذربایجان در 1370.

9 شهریور- مرگ صمد بهرنگی (معلم و نویسنده) در 1347.

10 شهریور- اشغال شهر قبادلی توسط نیروهای ارمنی و کشتار اهالی آذربایجانی آن در 1372. اشغال شهر جبرائیل توسط نیروهای ارمنی  در 1372.

11 شهریور- تولد دکتر حمید نطقی (نویسنده، مترجم و پدر روابط عمومی در ایران) در 1299. افتتاح فیلارمونیای دولتی تبریز توسط حکومت ملی آذربایجان در 1325. مرگ امیرحسین صدقیانی (نخستین لژیونر فوتبال ایران و نخستین سرمربی تیم ملی فوتبال ایران) در 1361.

12 شهریور- اعلام تشکیل فرقة دموکرات آذربایجان (1324 ). مرگ محمدرضا ایرانی ملک کیان (نقاش) در 1373.

13 شهریور- مرگ عزیزه جعفرزاده (شاعر و نویسنده) در 1382. مرگ دکتر محسن هشترودی (ریاضیدان) در 1355.

15 شهریور- تولد قادر میزبانی (قهرمان دوچرخه سواری) در تبریز به سال 1354.

18 شهریور- مرگ میرزا آدی گوزل بیگ (نویسنده) 1227. مرگ رشید بهبودوف (خواننده) در 1368.

20 شهریور- تولد عاشیق سایات نووا در 1174. مرگ آیت الله سید اسدلله مدنی (امام جمعه) تبریز در واقعه تروریستی در 1360.

22 شهریور- مرگ شیخ محمد خیابانی در تبریز به دست عوامل حکومت در 1299.

24 شهریور- مرگ میرزا تقی رفعت (شاعر) در 1299.

25 شهریور- مرگ عبدالله توکل (مترجم) در 1378.

26 شهریور- مرگ قاتیر محمد (قاچاق و رهبر قیامهای روستایی) در 1298.

27 شهریور- مرگ سیدمحمدحسین شهریار (شاعر) در 1367. 

مهر(خزل):

1 مهر- تولد حسین منزوی (شاعر) در 1325.

2 مهر- مرگ احمد جمیل (شاعر) در باکو به سال 1356.

4 مهر- مرگ بلبل محمدوف (خواننده) در باکو به سال 1340.

5 مهر- تولد امیر حسین فردی (نویسندة کودکان) در 1328. تولد کمال تبریزی (فیلمساز) در تبریز به سال 1338.

6 مهر- مرگ میرجلال پاشایف (نویسنده و ادیب) در باکو به سال 1357.

9 مهر- مرگ کلنل محمدتقی خان پسیان به دست عوامل حکومت در 1300. مرگ علی آقا واحد (شاعر) در باکو به سال 1344.

11 مهر- مرگ عمران صلاحی (طنزنویس) در 1385. تولد سلیمان ثانی (آخوندوف) (نویسنده) در شوشا به سال 1254.

13 مهر- انتشار نخستین شمارة روزنامة «انجمن» ارگان انجمن ایالتی آذربایجان در تبریز به سردبیری میرزاعلی اکبرخان در 1285.

14 مهر- اعتصاب سراسری در تبریز و درخواست خروج حاجی میرزا کریم امام جمعه از شهر در 1285. اعطای لقب سردار ملی به ستارخان و سالار ملی به باقرخان توسط انجمن ایالتی آذربایجان در 1287.

19 مهر- مرگ حسین خان باغبان مارالانی (مجاهد مشروطه) در صحنه نبردهای تبریز به سال 1287 شمسی.

20 مهر- پیروزی مجاهدان تبریز به رهبری ستارخان پس از چهار ماه مبارزه در 1287. امضاء قرارداد گلستان میان ایران و روسیه و جدا شدن مناطقی از آذربایجان همچون باکو، شکی، قره باغ و گنجه و ملحق شدن آنها به روسیه.

22 مهر- تولد سیدرضا حسینی (مترجم و فرهنگ نویس) 1305. صدور قطعنامة شمارة 874 شورای امنیت سازمان ملل متحد در 1372  در مورد قره باغ که در آن شورای امنیت، طرفین را به «خودداری از هرگونه اعمال خصمانه و هرگونه مداخله ای که قاعدتاً منازعه را گسترش داده و صلح و امنیت را در منطقه خدشه دار خواهد کرد» فراخواند.

25 مهر- تولد میرعلی سیدوف (ادیب و نویسنده) در ایروان به سال 1297.

27 مهر- مرگ عاشیق آباک در 1326. تولد شوکت علی اکبرووا (خواننده) در باکو به سال 1301.

آبان (قیروْو):

3 آبان- مرگ مهندس غلامرضا امانی (فعال آذربایجانی) و دو برادرش در اثر سانحة رانندگی به سال 1387. مرگ عباس میرزا (شاهزاده و حاکم آذربایجان) در 1212.  

4 آبان- مرگ یحیی آرین پور (نویسنده و مورخ) در تهران به سال 1364.

5 آبان- مرگ حیدرخان عمواوغلو (انقلابی و مبارز) در 1300. تولد میرزا ابراهیموف (نویسنده) در روستای اووه سراب به سال 1290.

6 آبان- اشغال شهر زنگلان توسط نیروهای ارمنی در 1372.

8 آبان- صدور قطعنامة شمارة 884  شورای امنیت سازمان ملل متحد در 1372  که در آن «اشغال ناحیة زنگلان و شهر گورادیز، حمله به شهرها و بمباران مناطقی از قلمرو جمهوری آذربایجان» محکوم شده و شورا خواستار «عقب نشینی یک جانبه نیروهای اشغالگر از ناحیة زنگلان و شهر گورادیز» شد.  

10 آبان- مرگ آیت الله سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی (امام جمعة تبریز) در واقعة تروریستی در 1358.

19 آبان- مرگ صفر قهرمانیان (مبارز) در تهران به سال 1381.

20 آبان- تولد بالاش آذراوغلو (شاعر) در باکو به سال 1300.

21 آبان- مرگ رضا روزبه (دانشمند و ادیب) در 1352.

22 آبان- مرگ عاشیق حسین بوزآلقانلی در 1320.

25 آبان- مرگ آیت الله علامه سید محمدحسین طباطبایی (مفسر) 1360.  مرگ ستارخان سردار ملی در 1293. مرگ علامه محمدتقی جعفری در قم به سال 1377.

29 آبان- برگزاری کنگرة خلق آذربایجان (مجلس مؤسسان)در تبریز 1324. تولد فریدون ابراهیمی (دادستان کل حکومت ملی آذربایجان) در آستارا به سال 1299.

30 آبان- تولد فکرت امیروف (آهنگساز) در گنجه به سال 1301.

آذر (اوْخ آتان):

2 آذر- مرگ غلامحسین ساعدی (نویسنده) در پاریس به سال 1364.

4 آذر- مرگ جبار باغچه بان در 1345.

6 آذر- مرگ حسن بیگ زردابی (روزنامه نگار و ادیب) در باکو به سال 1286.

7 آذر- مرگ میرزا شفیع واضح (شاعر) در تفلیس به سال 1231.

10 آذر- تولد نگار خیاوی (شاعر) در 1339.

16 آذر- مرگ عاشیق اسلام یوسفوف در1347.

20 آذر- تولد عاشیق پناه پناهوف در 1305.

21 آذر- تشکیل حکومت ملی آذربایجان در تبریز به سال 1324. سرنگونی حکومت ملی آذربایجان توسط نیروهای ارتش پهلوی در 1325. درگذشت حیدر علیف رئیس جمهوری آذربایجان در 1382. تولد رضا براهنی (شاعر و نویسنده) در 1314.

22 آذر- تولد رشید بهبودوف (خواننده) در 1294. تولد دکتر محمدتقی زهتابی (نویسنده و فعال سیاسی) در 1302. برگزاری مراسم سوزاندن کتابهای ترکی در تبریز به دستور حکومت پهلوی در 1325.

24 آذر- مرگ حبیب ساهر (معلم و شاعر) در 1364.

29 آذر- مرگ میرزا حسن رشدیه (بنیانگذار مدارس نوین) در 1323.

دی (قارا قیش):

3 دی- تولد ضیاء بنیادوف (مورخ) در آستارا به سال 1300.

4 دی- مرگ محمد عارف (ادیب) در باکو به سال 1354.

5 دی- تولد رضا ناجی (بازیگر سینما) در تبریز به سال 1321.

7 دی- تولد زینب خانلارووا (خواننده) در 1315.

8 دی- تولد عزیزه جعفرزاده (شاعر و نویسنده) در 1300. تولد نصرت کسمنلی (شاعر) در 1325.

9 دی- صدور فرمان حکومت ملی آذربایجان برای تأسیس دانشگاه تبریز در 1324.

10 دی- روز وحدت آذربایجانیهای جهان. مرگ جعفر جبارلی (شاعر و نویسنده) در 1313. به دار آویخته شدن میرزا علی ثقه الاسلام تبریزی و دو پسران علی مسیو توسط روسها در 1290.

12 دی- تولد زلیم خان یعقوب (شاعر) در 1328. مرگ دکتر محمدتقی زهتابی (نویسنده و فعال سیاسی) در 1377.

13 دی- تولد عاصم اردبیلی (شاعر) (1320 ). مرگ جوادخان زیاد اوغلو حاکم گنجه به دست روسها در 1181. تولد غلامحسین ساعدی (نویسنده) در تبریز به سال 1314.

14 دی- مرگ علی نظمی (علی محمدزاده) (شاعر) در باکو به سال 1324.

15 دی- تولد آیت لله سیدمحمدکاظم شریعتمداری (مرجع تقلید) در 1284. مرگ فرهاد آقازاده (شرقلی) (معلم و زبانشناس) در شوشا به سال 1309.

16 دی- اعلام رسمت یافتن زبان ترکی آذربایجانی در آذربایجان توسط حکومت ملی در 1324.

18 دی- مرگ احمدبیگ جوانشیر (نویسنده) در 1281.

22 دی – تولد دکتر محسن هشترودی (ریاضیدان) در 1286.

24 دی- تولد غلامحسین ساعدی (نویسنده) در 1314. تولد آنار (نویسنده) در 1316.

26 دی- ورود نیروهای ارتش روسیه به تبریز در 1287. مرگ محمدعلی تربیت (نویسنده و شهردار تبریز) در 1318.

27 دی- تولد مدینه گلگون (شاعر) در باکو به سال 1304.

30 دی- کشتار آذربایجانیان در باکو توسط نیروهای ارتش شوروی در 1368 (قارا یانوار). تولد حمیده خانم جوانشیر (ادیب) در قره باغ به سال 1251.

بهمن (دوْندوران):

1 بهمن- تولد دکتر حسن احمدی گیوی (نویسنده و ادیب) در 1306. تولد دکتر اسفندیار قره باغی (آهنگساز و خواننده) در 1322.

3 بهمن- آزادسازی کلبجر از اشغال ارمنیان توسط ارتش آذربایجان در 1372. مرگ جلیل محمدقلیزاده (نویسنده و ناشر مجلة ملانصرالدین) در باکو به سال 1310. تولد علی توده (علی جوادزاده) (شاعر) در باکو به سال 1302.

5 بهمن- مرگ سعید سلماسی (شاعر و مجاهدمشروطه) در خوی به سال 1287.

6 بهمن- تصرف ادارات حکومتی همچون گمرک، پست، تلگراف و واحدهای جنگی تبریز توسط دسته‎های مجاهدین در تبریز و آغاز مبارزه با محمدعلی شاه در 1285.

8 بهمن- مرگ سیدحسن تقی زاده (نویسنده، فعال سیاسی) در 1348.

11 بهمن- تولد محمدامین رسولزاده (بنیانگذار جمهوری آذربایجان)در 1262. تولد نصیر پایگذار (شاعر و معلم) در تبریز به سال  1311.

15 بهمن- تولد داریوش اقبالی (خواننده) در 1329. تولد پروفسور لطفی زاده (لطفعلی عسکرزاده) (فیزیکدان و بنیانگذار منطق فازی) در 1299.

16 بهمن- مرگ میرزا جعفر توپچی باشوف (شاعر و شرقشناس) در 1247. تولد قارا قارایف (آهنگساز) در باکو به سال 1296.

17 بهمن- مرگ حمیده خانم جوانشیر (ادیب) در باکو به سال1333.

19 بهمن- مرگ موسی خیابانی (مبارز) در درگیری با نیروهای دولتی در 1360.

21 بهمن- مرگ عاشیق شمشیر در 1358. تولد جلیل محمدقلیزاده (نویسنده و ناشر مجلة ملانصرالدین) در نخجوان به سال 1244.

22 بهمن- مرگ بهمن میرزای قاجار (شاهزاده و نویسنده)در 1262. تولد بهرام منصوروف (نوازنده) در باکو به 1289.

25 بهمن- مرگ مهدی باکری (رزمنده) در جبهة جنگ با عراق 1363. مرگ بختیار وهابزاده (شاعر) در 1387.

27 بهمن- مرگ اسماعیل امیرخیزی (مجاهد مشروطه و نویسنده) در 1344.

28 بهمن- اشغال سد سرسنگ در کنار رود ارس توسط نیروهای ارمنی در 1371.

29 بهمن- قیام مردم تبریز علیه رژیم پهلوی در 1356.

اسفند(بایرام):

1 اسفند- مرگ فکرت امیروف (آهنگساز) در 1362. تولد کریم باقری (فوتبالیست) در 1352. امضاء قرارداد ترکمنچای بین ایران و روسیه که بر اثر آن مناطق دیگری از قفقاز همچون ایروان و نخجوان به روسیه ملحق و جدایی کامل آذربایجان قفقاز مسجل شد. مرگ نادعلی همدانی (نویسنده) در تهران به سال 1387.

2 اسفند- تولد عاشیق یدالله عوض پور در 1317. روز جهانی زبان مادری. مرگ دده کاتیب (شاعر) در 1387. تولد بؤیوک آقا میرزا زاده (نقاش) در باکو به سال 1299.

3 اسفند- مرگ حمید باکری (رزمنده) در جبهة جنگ با عراق 1362. کشتار بی رحمانه مردم اورمیه به دست آشوریهای عثمانی در 1296.

4 اسفند- تولد حمید آراسلی (لغت شناس و ادیب) در گنجه به سال 1287.

6 اسفند- تولد دکتر حمید مولانا (نویسنده و استاد دانشگاه) در تبریز به سال 1315. تولد عبدالله شایق (نویسنده و معلم) در تفلیس به سال 1259.

7 اسفند- قتل عام زنان و کودکان آذربایجانی در شهر خوجالی قره باغ توسط ارمنیان در 1370  (فاجعة خوجالی).

8 اسفند- مرگ عاشیق اسد 1329. بروز درگیریهای قومی میان آذربایجانیان و ارمنیان در شهر سومگاییت به تحریک روسها در 1366.

9 اسفند- مرگ بهزاد بهزادی (فرهنگ نویس) در 1386.

10 اسفند- تولد عمران صلاحی (طنزنویس) در 1325.

11 اسفند- تولد احمد بیگ جوانشیر (نویسنده) 1206. اعتصاب سراسری کارگران و کارمندان گمرک و پست آذربایجان در اعتراض به بلژیکیها در سال 1285. تولد میرحسین موسوی (نخست وزیر) در 1320.

13 اسفند- تولد فخرالدین فخرالدینی (عکاس و نقاش) در 1311. تولد سعید سلماسی (شاعر و مجاهد) در سلماس به سال 1261.

15 اسفند – مرگ محمدامین رسولزاده (بنیانگذار جمهوری آذربایجان) 1335. خروج همیشگی ستارخان از تبریز و حرکت به تهران در 1288. مرگ عاشیق علعسگر در 1304. مرگ نگار رفیع بیگلی (شاعر) در 1359.

18 اسفند- مرگ میرزا عبدالرحم طالبوف (اندیشمند و نویسنده) در تیمورخانشورا به سال 1289. تولد قمر الماس زاده (بالرین) در باکو به سال 1293.

20 اسفند- مرگ سید احمد کسروی (مورخ و نویسنده) در تهران به سال 1324.

21 اسفند- تولد فرهاد فخرالدینی (آهنگساز و رهبر ارکستر) در 1316. تولد سلیمان رستم (شاعر و نویسنده) در باکو به سال 1284.

22 اسفند- مرگ قاچاق نبی در 1274. مرگ علیرضا نابدل (مبارز) به دست مأموران حکومت پهلوی در سال 1350. مرگ غمگسار (علیقلی نجفوف) (شاعر) در تفلیس به سال 1297.

23 اسفند- تولد اقرار علیف (مورخ) در باکو به سال 1302. مرگ بابک خرمدین (قهرمان ملی آذربایجان) در سامراء به سال 216.

25 اسفند- تولد عاشیق شمشیر در 1271. تولد پروین اعتصامی (شاعر) در تبریز به سال 1285. تولد عاشیق اسلام یوسفوف در 1271. مرگ ابوالحسن اقبال آذر (خواننده) در 1349. مرگ مهدی تجلایی (رزمنده) در جبهة جنگ با عراق در 1363.

29 اسفند- تولد جعفر جبارلی (شاعر و نویسنده) در 1277. تولد عباس بارز (عباس اسلامی)(شاعر) در 1300.

30 اسفند- تولد صمد وورغون (شاعر و نمایشنامه نویس) در 1284.

:: :: :: :: :: :: :: ::

دیگر هرگزصدای اذان ازمناره هایش بلند نخواهد شد

در بامداد 26 فوریه سال 1992داشناکهای ارمنی با مشارکت مستقیم لشکر 336 شوروی سابق که در آن برهه در شهر خان کندی قره باغ کوهستانی مستقر بودند به شهر خوجالی که حدود 7 هزار نفر آذربایجانی در آن سکونت داشتند حمله کردند. قلدرهای سرکش ارمنی با کمک هواداران خارجی خود در همین شب شهر خوجالی را به خاک و خون کشیدند و آنرا با خاک یکسان کردند. با پشتیبانی بخش وسیعی از وسایط سنگین نظامی متعلق به لشکر 336، شهر کاملا نابود شده و به آتش کشیده شد و اهالی غیر نظامی و غیر مسلح هدف قتل عام وحشیانه واقع شدند. کودکان، زنان، افراد سالمند و بیمار با سفاکی غیر قابل تصوری به قتل رسیدند. ارمنی ها در آخرین سالهای قرن بیستم جنایت تاریخی دیگری- نسل کشی خوجالی- را پدید آوردند. در این قتل عام و نسل کشی 613 نفر از اهالی بی دفاع شهر خوجالی کشته شدند که از این تعداد 106 نفر زن، 83 نفر کودک و خردسال و 70 نفر نیز پیر و کهنسال بودند. در نتیجه این فاجعه بیش از هزار نفر از اهالی غیر نظامی با اثابت گلوله مستقیم با درجات مختلف بدنی معلول شدند که 76 نفر از معلولین را پسران و دختران نابالغ تشکیل می دادند. در این فاجعه 1275 نفر به اسارت در آمدند و 150 نفر هم مفقود شدند. اعضای 8 خانوار به طور کامل قتل عام شدند که 25 کودک پدر و مادر و 130 کودک هم یکی از والدین خود را از دست دادند.

اعمال ارامنه و هواداران خارجی شان در ارتکاب به فجایع قره باغ و خوجالی نمونه آشکار از نقض وقیحانه حقوق بشر و بی اعتنایی بی شرمانه به قوانین حقوق بین المللی به شمار می آید. برای تصور ابعاد این فاجعه انسانی و مظلومیت مسلمانان آذربایجانی کافی است مقایسه ای بین تعداد آوارگان کل جهان با آوارگان آذربایجانی داشته باشیم : از شش میلیارد جمعیت کره زمین 25 میلیون آواره هستند در حالیکه از 8 میلیون نفر جمعیت آذربایجان 1 میلیون آواره می باشند. جای بسی تعجب است که تا کنون دولتهای متمدن جهان رویکرد صحیحی نسبت به این فاجعه اتخاذ نکرده اند و آنرا به عنوان نسل کشی به رسمیت نشناخته اند، در حالیکه بعضی از دولتها با باور به هذیانات تحریفکارانه و غیر مستدل ارمنیان درباره نسل کشی علیه امت مظلوم ارمنی! ! توسط تورکها در اوایل قرن بیستم مصوباتی را در این خصوص به تصویب رسانده اند ولی نسبت به فاجعه نسل کشی خوجالی که نتیجه مستقیم وحشیگریهای ارامنه در پایان قرن بیستم است هیچ عکس العملی نشان نداده اند.

 

آلکسی ولاسف، دانشیار دانشکده تاریخ دانشگاه دولتی مسکو و عضو شورای کارشناسان ترند در کنفرانسی در مسکو گفت: تجربه تاریخ در اواخر قرن 20 با عناوین جدیدی از خاطره پدران، مادران، کودکان، خواهران و برادران کشته شده حک شده است.

وی افزود: «خوجالی- نقطه عطف غم انگیز نه تنها مردم آذربایجان، بلکه همه کسانی است که از صمیم قلب آرزو می کند تا حوادث مشابه دیگر هرگز منبعد تکرار نشود».

به گفته او، یاد 613 تن از قربانیان غیر نظامی- نه تنها یک سطر کتاب درسی تاریخ نوین بوده، بلکه زخم التیام ناپذیر در قلب معاصران آن است.

وی اظهار داشت: «با ادای احترام به یاد قربانیان، ما قبل از هر چیزی باید در یک مسیر فکر و اقدام کنیم- جلوگیری از تکرار حوادث مشابه در هیچ نقطه ای از قفقاز جنوبی، قلمرو اتحاد شوروی سابق و منطقه اروآسیا. و من از مأموریت نجیب برنامه اطلاع رسانی و تبلیغاتی بین المللی «عدالت برای خوجالی» که از طرف نمایندگی بنیاد «حیدر علی اف» در روسیه و شخص خانم لیلا علی اوا، رئیس نمایندگی تجلیل می نمایم».

ولاسف یادآور شد، هدف از تشکیل برنامه- ابلاغ واقعیت خوجالی به جهانیان- برای هر کسی که احساس همدردی برای قربانیان داشته، کاملاً آشنا است.

 

خوجالی شهری کوچک بود در آذربایجان .

بود چون دیگر نیست .

این شهر در فوریه 1992 به اشغال ارمنستان در آمد .

خاکش لگد مال پوتین های ارمنی ها شد و اهالیش قتل عام شدند .

خوجالی ازطریق یک دالان به آذربایجان متصل بود . ارامنه ازیک سو وارد شهر شدند و ازسوی دیگردر اطراف تنها راه عبوری ( دلان ) متصل به آذربایجان کمین زدند و اهالی بی سلاح را که به عمرشان جنگ ندیده بودند و اسلحه را نمی شناختند ، به رگبار بستند .

آنها را هم که گرفتند ،  سلاخی کردند . 

جلوی خانواده سر فرزندانشان و برادرانشان را بریدند و باسر بریده  فوتبال بازی کردند .

همین ارامنه مظلوم نما و به ظاهر دوستدار ایران که نمیخواهند سر به تن ایرانیان و آذربایجانیان مسلمان باشد.

 طبق امار صلیب سرخ 63 کودک ، 106 زن ، و 76 پیرمرد کشته شدند .

ایران و روسیه همسایگان بزرگ جنوبی و شمالی هم در کلام ارامنه را محکوم کردند و در عمل مسلحش نمودند  تا آذری ها را قتل عام کنند .

خوجالی دیگر وجود ندارد .

خاکش اشغال شده و مردمش قتل عام .

دیگر هرگزصدای اذان ازمناره هایش بلند نخواهد شد .

:: :: :: :: :: :: :: ::

تصاویری دیدنی از طبیعت و جاذبه های زیبای اردبیل

تصاویری بسیار دیدنی و زیبا از طبیعت شگفت آورمناطق مختلف استان اردبیل که چشم هر بیننده ای را مجذوب خود میکنند.برای مشاهده تصاویر در اندازه واقعی بر روی تصاویر کلیک کنید.

:: :: :: :: :: :: :: ::

چرا ملت قهرمان آذربايجان مورد تمسخر قرار ميگيرند؟

تاکنون به این  فكر كرديد چرا به ما ترك ها توهين ميكنند؟
چرا ميگویند؟دليلش چيست؟شايد بعضي ها ميدانند وشايد هم بعضي ها نمي دانند؟
من با يه توضيح كوچک علتش را براي شما عزيزان عرض ميكنم
سر گذشتي دارد به دوره مشروطه كه شاه ايران محمد علي شاه بود كه اجازه داده بود انگلستان و روس در امور داخلي ايران دخالت كنن و پس از اين كه قرار داد1907م. امضا شد سفيران روس و انگليس رسما" دولت ايران را از آن قرارداد باخبر كردند به محض اطلاع مردم و نمايندگان مجلس به اتفاق آرا قرارداد را رد كردند و مجلس دريافت وام از دولت هاي خارجي را رد كردند و بانك ملي را تاسيس كردند اين اقدام انقلابي براي دولت هاي خارجي زنگ خطر بود. به همين دليل براي سركوب مجلس به دستور محمد علي شاه در تاريخ تيرماه 1287ش. به دست لياخوف روسي ساختمان مجلس به توپ بسته شد. و بعد از  بسته شدن مجلس به توپ عده اي از بزرگان و مشروطه خواهان دستگير و اعدام شدند مانند آيت الله سيد محمدطباطبايي و سيد عبدالله بهبهاني توسط قزاق ها دستگير و شكنجه شدن و تبعيد شدند و به دستور شاه ميرزا جهانگيرخان صوراسرافيل، ملك المتكلمين و سيد جمال الدين واعظ اعدام شدن. و روس از دو طرف وارد ايران شد. 1 از طرف تهران2 از طرف آذربايجان.
از طرف تهران كه وارد شد مردم تهران فقط يك هفته جلو ارتش روس مقاومت كردند بعد از يك هفته مردم تهران شدن غلام وكنيز روس ها خانه هاي خود رابه روس هادادند ولي از طرف ديگر كه طرف دوم قضيه مي شود كه ارتش روس توان ورود به خاك آذربايجان را پيدا نكرد ملت شجاع .غيور. قهرمان و وطن پرست آذربايجان مقابل رژيم روس مقاومت كردند. ارتش روس به مدت 9 ماه آذربايجان را در قرنطينه نگه داشتن.يك از طرف مرز هاي شمالي و دوم از طرف مناطق شرقي از قبيل شهر هاي ابهر .تاكستان و خرمدره. به قرنطينه انداخته بود. ملت قهرمان آذربايجان مقابل روس ها مقاومت كردند و اجازه نداند به ناموس و خاك خود دست پيدا كنند كه رهبري گروه آزادي خواه به دست دو سردار شجاع ستارخان و باقر خان هدايت ميشد .ارتش روس حدود 9 ماه اجازه ورود و خروج هيچ گونه آذوقه را ندادند و مردم غيور آذربايجان بدون آذوقه مقابل ارتش روس مقاومت كردند يك سردار روس كه خيلي كنجكاو بود كه بداند چطور مردم آذربايجان بدون آذوقه مقاومت ميكند .مردم به خوردن سبزي جات و برگ  درخت مو روي آوردند در حالي كه آذوقه تمام شده بود ولي اجازه تجاوز به خاك و ناموس خود را به دشمن ندادند و بعد از تمام شدن جنگ كه كل ايران به دست ستار خان و باقرخان و كمك مردم شهرهاي ديگه كه هيچ مردم فارس زبان در آن دخالت نداشت ارتش روس را از ايران بيرون كردند و يك سردار روسي چنين شعاري داد "زنده با مردم آذربايجان كه 9ماه در مقابل ارتش روس مقاومت كردند رو به غذاي حيوانات آوردند ولي اجازه ندادند دست ارتش روس به ناموس و خاك پاكشان برسد زنده باد همچين مردماني كه از خون خود به خاطر خاكشان گذشتن "و به خاطر همين عمل شجاعانه به ما  ترك  ها توهين كردن ولي گفته هاي آنها هيچ تاثيري ندارد.
ما همون ترك هستيم كه با لشكر عاشورا از آذربايجان رفتيم خرمشهر رو آزاد كرديم به جاي ممنون بودن مسخره كردن ؟ياشاسين آذربايجان
ياشاسين ستارخان و باقرخان*. ياشاسين شهريار*. ياشاسين بابك خرم دين* . زنده قالار يادلاردا جنگيده لشكر عاشورانين شهيد اولان تورك اوغيلاري* ياشاسين آنا و آتا ديليم تورك* ياشاسين آذربايجان.*و ياشاسين او آتا و آنا لاري كه اوشاخلارينا تورك اورگديلر*. ياشاسين اردبیل.*

:: :: :: :: :: :: :: ::

موزیک ویدئو Dudu از تارکان

 موزیک ویدئو Dudu  از تارکان



زندگي نامه تاركان خواننده سرشناس تركيه

 تارکان

براي کسي که تارکان را مي شناسد نيازي به معرفي اين خواننده مشهور نيست به همين دليل اين مقاله شامل مطالب جالبي درباره اين ستاره پاپ است
تارکان يکي از بزرگترين ستاره هاي پاپ ترکيه و دنياست که سبک منحصر به فرد او در موسيقي که تلفيقي از موسيقي شرقي و غربي است تا کنون توسط خوانندگان ديگر ارائه نشده بود
موفقيت تارکان از سال 1994 اغاز شد يعني زماني که در اجراي هاي زنده تلوزيوني و راديويي ظاهرمي شد
تارکان در سال1972 در المان در خانواده اي از مهاجران ترکيه اي به دنيا امد و تا سن 16 سالگي در انجا زندگي مي کرد
در سال 1986 او براي تحصيل در زمينه موسيقي به ترکيه برگشت و در حين تحصيل برنامه هايي را در کلوپ هاي شبانه استابول اجرا مي کرد او تحصيلاتش را در هنرستان کارامورل ادامه داد تا اين که تحت نظر مربيان ترکيه اي درزمينه موسيقي کلاسيک مهارت پيدا کرد
و اين محمد سوغتاوغلو بود که از او با ارائه اولين البومش يعني دوباره بدون تو يک ستاره پاپ ساخت که در سال 1992 هفتصد هزار کپي از ان را فروخت
دومين البوم تارکان به نام شگفت انگيز فروشي در حدود دو ميليون نسخه در ترکيه و هفتصد هزار نسخه در کل اروپا داشت تاکان بعد از وقفه سه ساله با البوم بدون تو مي ميرم بازگشتي پر فروغ داشت که باعث شد کنسرت هاي او در شهر هاي پاريس و لندن با استقبال بي نظير مردم روبرو شود
و اين البوم او مقام سومي فروش در فرانسه را به دست اوردن و به عنوان پر فروش ترين البوم المان شناخته شد
و چهارمين اثر او گلچيني از بهترين اهنگ هاي او بود که با استقبال بي نظيري روبرو شد و پنجمين البوم او نيز در سال 2001 به بازار امد
و آلبومي تحت عنوان طوطي يکي از مطرح ترين البوم هاي سال ترکيه بود

مشخصات و علاقه مندي هاي تارکان
نام: تارکان توت اوغلو
روز تولد:17 اکتبر 1972
محل تولد:المان
قد:174
وزن:70kg
گروه خونيA+:
محل زندگي: نيويورک. منهتن. استامبول
سرگرمي ها:ادبيات .موسيقي.ورزش .نقاشي
موسيقي مورد علاقه:Prince, James Brown, Stevie Wonder, Madonna
نام مادر:nese
نام پدر :علي
نام برادران:ادهان. هاکان
نام خواهران:نري .گلاي.هندان
محل تحصيل:دبيرستان کارامورشل در ترکيه
هنر مورد علاقه: نقاشي
خواننده ها ي محبوب ترکيه اي:Sezen Aksu, Asya
اعتقادات خرافي: او هيچ وقت از زير يک نردبان رد نمي شود
لغن مورد علاقه:Stupid(خنگ)
شهر هاي مورد علاقه:نيويورک .لندن اتلانتا
تفريح مورد علاقه:پياده روي در نصف شب

موزیک ویدئو بسیار زیبا به نام Dudu از Tarkan 

:: :: :: :: :: :: :: ::

زمستان در فرهنگ فولکلور مردم آذربایجان

به بهانه ی چیله بایرامی (عید شب یلدا)


فصل زمستان در فرهنگ فولکلوریک مردم ترک جایگاه و رتبه بسیار رفیعی دارد و مردم ترک آذربایجان در طول تاریخ موجودیت خود همواره با این فصل در تکاپو بوده و همیشه تاریخ با آن ارتباط فرهنگی تنگاتنگی بر قرار نموده اند، بطوریکه هیچ یک از فصول دیگر از نظر فرهنگی به اندازه و ظرف این فصل مورد توجه و عنایت آذربایجانی جماعت نبوده و در رابطه با هیچیک از فصول دیگر، داستانسرایی، افسانه گویی و اسطوره سازی به اندازه این فصل موجود نیست. این فصل در فرهنگ و باور عمومی مردم منطقه به دوره های مختلفی تقسیم شده و هر دوره متناسب با خصوصیات روزهای آن، با نامها و عناوین مختلف و خاصی شناخته شده اند، که با "چیله گئجه سی" یا شب چیله آغاز و با "چرشنبه بایرامی" یا همان چهار شنبه سوری که عید واقعی مردم ترک آزربایجان است، به پایان میرسد






الف) چیله گئجه سی

" چیله گئجه سی"، آخرین شب از ماه آذر و فصل پاییز و طولانیترین شب سال است، و فردای آن شروع اولین روز زمستان و اولین دوره تقسیم آن با عنوان " بویوک چیله " با عمر چهل روزه می باشد.از گذشته های دور مردم ترک آذربایجان در این شب بدور کرسی های وسط اتاق که در حکم بخاری و سیستم گرمایشی آنروز بوده، می نشستند و تا پاسی از شب، ضمن گوش سپردن به داستانها و قصه های مختلف و بیشتر حماسی از زبان پدر بزرگها و مادر بزرگها، به مصرف تنقلاتی از قبیل نخود و کشمش، قورقا (گندم برشته)، مغز گردو و سبزه و نیز هندوانه به عنوان متعادل کننده مشغول می شدند .





تنقلات مصرفی در این شب، بیشتر گرم مزاج بوده و باعث افزایش میزان کالری و انرژی بدن و دوام مردم در برابر سرمای جانسوز زمستان آن زمان آذربایجان میشده است، که البته امروزه و با پیشرفت ابزار زندگی و افزایش رفاه عمومی، به دور کرسی نشستنها و گوش به داستانها و افسانه های قدیمی سپردن، جای خود را به شب نشینی های فامیلی و تماشای برنامه های تلویزیونی، و بازیها و سرگرمیهای خانگی، در کنار گرمای مطبوع شومینه ها و بخاریهای گاز سوز سپرده است، و دیگر از " کرسی " و " کرسی یورقانی" و "اجاق" و "زغال" و "زغال گردان" و افسانه های "تپه گوز" و "امیر ارسلان رومی" و "قمر وزیر" و "شمس وزیر" و داستان قهرمانی های "کور اوغلی" خبری نیست .












ب) بویوک چیله (چیله بزرگ)

از اولین روز شروع اولین ماه فصل زمستان، "بویوک چیله" آغاز و تا دهم بهمن ماه به مدت چهل روز ادامه پیدا میکند .




پ) کیچیک چیله (چیله کوچک)
از شروع یازدهم بهمن ماه "کیچیک چیله" آغاز، و به مدت بیست روز و تا پایان بهمن ماه ادامه پیدا میکند .


این محدوده زمانی که از نظر شدت سرما و برودت هوا، بسیار طاقت فرسا است، به عنوان سخت ترین روزهای زمستان معروف بوده و از روزهای سرد و سوزناک آن با عناوینی همچون "زمهریر" یاد می شود .

با پایان "کیچیک چیله"، روزهای سخت زمستان هم تا حدودی به پایان رسیده و با آغاز اسفند ماه، برودت هوا رفته رفته کمتر می شود. چنانچه مردم آزربایجان مثل کرده اند که :

 چیله چیخدی، قیش چیخدی! ( یعنی اینکه چله تمام شد ، زمستان تمام شد.)



ج)" خضر " یا " چار چار

چهار روز آخر "بویوک چیله" و چهار روز اول "کیچیک چیله" ، یعنی فاصله زمانی هفتم تا چهاردهم بهمن ماه به مدت هشت روز را "خضر" گویند .
مردم آذربایجان در اولین شب جمعه این هشت روز، آیینی دارند با عنوان "خضر نبی"، که توسط بانوان خانواده ها به جای آورده می شود .


در این آیین، اغلب خانواده ها "قووت" ( که نوعی ماده غذایی است متشکل از مخلوط آرد نخود چی و آرد قورقا یا گندم برشته و آرد عدس بوداده، همراه با دوشاب ) تهیه کرده و آنرا در سینی ها و مجمع های بزرگ ریخته و سطح آنرا صاف می کنند، و بعد آنرا در گوشه ای قرار میدهند، و اعتقادشان بر این است که در شب مذکور، حضرت "خضر" به خانواده ها سر کشی کرده، و "قووت" را متبرک میکند. ( با گذاشتن رد قمچی یا تازیانه بر روی قووت) .

بنا بر این افسانه ، مردم آذربایجان ، روز اول اسفند ماه را روز نفس کشیدن زمین و گرم شدن آن دانسته و اصطلاحا" میگویند که   :   یئره نفس گلیب . ( زمین نفس میکشد.)




ح)" قاری کوله گی

با آغاز اسفند ماه و گرم شدن تدریجی زمین ، باور عمومی بر این بوده است که دیگر زمستان رو به اتمام نهاده و اثری از برف و کولاک دیده نخواهد شد . ولی همینکه هفتم اسفند ماه از راه رسیده، کولاکی سهمگینتر از کولاک های دیگر منطقه را فرا گرفته ومردم آذربایجان را غافلگیر و شگفت زده کرده است.

خ)" وعده یئلی

وعده یئلی که به معنی باد موسمی است ، عبارت از باد گرمی است که در روز دوازدهم اسفند ماه شروع به وزیدن کرده و برف و یخ های زمین را آب میکند .

وزش این باد در شهر های دیگر آذربایجان متناسب با موقعیت جغرافیایی آن شهر بوده ، و حتی ممکن است وزش محسوسی در برخی از شهر های دیگر نداشته باشد، ولی همیشه سال در اردبیل، این باد روز دوازدهم اسفند ماه از راه رسیده و یخهای چسبیده به زمین شهر را آب می کند


ه)" چرشنبه بایرامی
چرشنبه بایرامی یا چهار شنبه سوری، عید اصیل و واقعی مردم ترک آذربایجان بوده و از جایگاهی خاص در باور عمومی مردم برخوردار است .
با سپری شدن روزهای سرد زمستان و نزدیک شدن سال نو، مردم ترک آزربایجان با تحرک و جنب و جوش ویژه ای، شور و شعف خود را به نمایش گذاشته و با مراسمهای خاصی مثل کاشتن سبزه از تخم گندم و عدس، گرد گیری فرشها و گوشه های گرد گرفته خانه، حلاجی کردن و شستن پشم رختخواب ها و ناز بالش ها، و کارهایی از این قبیل، به استقبال و پیشواز سال نو و باهار منتظر می روند .





از عادت های دیگر مرسوم در بین اهالی ترک در این روزها، "تکم چی" و "تکم" گردانی است، که یکی از قدیمیترین و ریشه دارترین مراسمات است، و طی آن فردی با "تکم" گردانی در بین مردم و اهالی و با سرودن شعرهایی مخصوص، نزدیک شدن سال نو را نوید داده و از مردم مژدگانی در یافت می دارد .
در چنین روزهایی، اهالی ترک آذربایجان به دختران و خواهران شوهر کرده خود هدیه ای به نام "بایراملیق" یا عیدی که ممکن است لباس یا پارچه ای نفیس و یا پول نقد باشد، همراه با بسته ای از انواع تنقلات و شیرینی پیشکش کرده، و ضمن بازدید و تحویل هدایا به ایشان، فرا رسیدن "چرشنبه بایرامی" و سال نو را تبریک می گویند .
در شب چهار شنبه سوری، و با غروب آفتاب، مردم آذربایجان با بر افراشتن آتش در حیاط خانه های خود، و پریدن از روی آن، به جشن و شادی می پردازند و دختران دم بخت با سرودن اشعاری مانند :


آتیل باتیل چرشنبه


بختیم آچیل چرشنبه



از روی آتش برافراشته پریده، و آرزوی خوشبختی و کامیابی میکنند .

در این شب، کد بانوی خانه با پختن غذای مخصوص این شب که عموما" ماهی دودی با پلو ، به همراه یک خورشت آزاد دیگر است، سفره این شب مخصوص را پهن و اعضای دیگر را به سرو غذا دعوت میکنند .

آنچه در این شب خاص قابل توجه است عبارتند از :

- هیچ کس دعوت دوستان و آشنایان را قبول نکرده و به مهمانی خانه کسی نمی رود و حد الامکان سعی میکند که در خانه خود یا خانه اجدادی خود باشد و اگر در خارج از شهر محل سکونت خود بود، سعی میکند به هر طریق ممکن خود را به شهر و ولایت خود برساند .
ماهی دودی با پلو، یک پای ثابت غذای موجود در سر سفره این شب اهالی است.کد بانوی خانه به تعداد اعضای خانوار، تخم مرغ رنگ می کند و با برشته کردن دانه های گندم، نوعی آجیل گرم بنام " قورقا " درست کرده و آنها را در پیاله های چینی می ریزد، و به همراه آجیل های دیگری مثل مغز پسته و گردو و نخود چی کشمش و بادام و تخم کدو، در سر سفره این شب قرار میدهد .

علاوه بر تنقلات ذکر شده، در سفره این شب، عناصر دیگری همچون شمع روشن، شاخه ی سبزی موسوم به "همیشه جوان"، نمک، آب، نان، شاخه نبات و یک جلد قران مجید نیز دیده میشود .

در این شب باور بر این است که اگر کسی نیتی برای انجام در سال آتی داشته باشد، میتواند برآورده شدن یا نشدن نیت خود را با گوش دادن به اولین کلام خارج شده از دهان فردی خاص، تخمین بزند. لذا اهالی برای اینکه نیت کسی نا میمون در نیاید، سعی میکنند از به کار بردن کلام بی معنی و رکیک خودداری، و حتی الامکان از کلمات و جمله های متین و با معنا استفاده کنند.
در برخی از مناطق، نوجوانان با حضور در پشت بام خانه همسایه ها و آویزان کردن "شال" یا "قورشاق" خود از باجه به داخل خانه، طلب انعام و عیدی میکنند و کد بانوی خانه نیز به "قورشاق" آویزان شده، تخم مرغ رنگین و مقداری تنقلات ریخته و ارسال میدارد. این رسم به "قورشاق سال لاماخ" و در برخی مناطق به "شال سال لاماخ" معروف است .
جوانان در این شب و فردای آن، مبادرت به انجام نوعی بازی موسوم به "یومورتا چاقیشدیرما" یا تخم مرغ بازی میکنند که طی آن هر دو طرف بازی تخم مرغ های خود را با فنی خاص، به هم می نوازند و هر کسی که سر و ته تخم مرغش بشکند، بازنده بازی و تخم مرغ است.

علاوه بر موارد مذکور، در برخی از روستاهای آذربایجان و در صبح فردای چهار شنبه سوری، دختران دم بخت کوزه های آب به دوش کشیده و به سمت چشمه سارها حرکت میکنند، و ضمن شستشوی دست و صورت خود و نوشیدن از آب چشمه، کوزه های خود را هم پر کرده و به خانه برمی گردند، و اعتقاد دارند که خوردن آب چشمه در این روز خاص باعث بر آورده شدن آرزوهای آنها می شود

:: :: :: :: :: :: :: ::