در انتخاب نام اشخاص معیارهای زیادی دخیل است
که بی شک یکی از مهمترین آنها ملیت ، قومیت و نژاد هر فرد می باشد . زبان ، مذهب ، باور ها و اساطیر نیز از سایر
عواملی هستند که هر یک به نوع خود در به وجود آمدن نامها و کاربرد آنها در بین
مردم یک ملت تاثیر می گذارند و این طبیعی است که هر ملت ، قوم ، و قبیله ای سعی در
حفظ آنها نماید . حال با این مقدمه نگاهی بسیار کوتاه داشته باشیم به برخی از نام
های اشخاص رایج در آذربایجان .
به طور کلی نامهای اشخاص به دو دسته ، نامهای
پسرانه / مردانه و دخترانه / زنانه تقسیم می شوند که هر یک به طور جداگانه ذکر
خواهند شد .
نامهای ترکی دخترانه / زنانه که بیشتر این نوع
نام ها از زیبایی های طبیعت مانند نام گلها ، رودها ، ماه و . . . گرفته شده اند و
بعدها با پذیرش اسلام و علاقه بی مثال ترکان به این دین نام های عربی - اسلامی که
از طرف این ملت محترم شمرده می شدند چه مردانه و چه زنانه در میان آنها رواج یافت
.
● برخی از
نامهای ترکی دخترانه / زنانه ، با معانی و
مفهوم نامها :
ساباح Sabah ( اولین ساعت دمیدن صبح )
سَحَر Səhər ( صبحدم )
سئلدا Selda ( آب کوهساران ، سیل کوهساران )
سئلئن Selen ( مژده ، خبر )
سئلین Selin ( شادی ، [سئوینج] ، آب روان )
سئلما Selma ( راهی راه درست )
سَن آی Sən ay ( مه سان ، ماه رخ )
سئنئم / سَنَم Senem
/ Sənəm ( محبوب ،
زیبا ، پری چهر ، بسیار زیبا )
سئویل Sevil ( دوست داشتنی ، [ اؤزونی سئودیره ن
] )
سولماز Solmaz ( بی زوال )
ساباSaba ( نسیم ، نسیم لطیف صبحدم ، مقامی در موسیقی ترک
)
سارا Sara ( سارای – خالص ، ناب )
سئنا Sena ( نام گل ، روشنی ، اوج ، بلندی
، این نام با ثنا – ی عربی فرق
دارد )
آرمغان / آرمغان Armağan
/ Ərməğan ( نوعی هدیه
با ارزش ، دل کسی را شاد کردن ، بخشش . این نام دارای ریشه ترکی است و به هدیه سفر
و ره آورد خانان نیز ارمغان گویند [ 1 ] ) .
آرزوُArzu ( خواسته )
آی جان Aycan ( زیبا مانند ماه ، مه سا ، زیبا به
اندازه ماه )
آیلار Aylar ( ما ه ها ، زیباتر از تمام ماه ها
)
آیدا Ayda ( نام گلی زیبا )
آیلین Aylin ( حاله گردی که در اطراف ماه دیده می
شود )
آینوُر Aynur ( درخشش و نور ماه ، نور به معنی
روشنی ، ما در آذربایجان شهری هم به نام نوُر داریم )
آیسان Aysan
( در زیبایی مانند ماهی ، ماه رو )
ائلناز Elnaz
( زیبای قوم )
سونا Sona ( زیبا ، نام زیباترین و سفیدترین نوع قو در
ترکی )
● برخی از
نامهای ترکی پسرانه / مردانه
اَرسلان / ار اسلان Aslan / Ərəslan ( چون شیر ، قهرمان مانند شیر )
آیدین Aydin
( خجسته ، مبارک ، روشنایی ماه )
آتیلا Atila
( نام یکی از قهرمانان ترک )
شئروین Şervin
( نام یکی از خدایان اقوام زرتشتی )
آراز Araz ( نام اصلی رودخانه ارس که در بین مردم
آذربایجان بسیار مقدس تلقی می شود )
ائل خان El
xan ( بزرگ طایفه ، خان = بزرگ ، والی )
آیتام Aytam
( ماه کامل )
آلتین Altın
/ Altin ( طلا )
بابک Babək ( بای + بک
، نام شخصیت تاریخی و قهرمان ترک )
یاشار Yaşar ( جاویدان ، همیشه ماندگار )
ساوالان Savalan ( نام کوهی مقدس در بین ترکان
آذبایجان )
- نام های پسرانه و دخترانه ترکی ، نام ها به همراه معنی می باشند ، لازم به ذکر است که معانی اسم ها در زبان های مختلف متفاوت است.
جئیران : غزال
،آهو
جان ایپک : آنکه روح وقلبش همچون ابریشم لطیف وظریف است
جان سِئل : متعلّق به روح وجان ،زنده وجاندار
جان سونار : کسیکه جان ودلش رادر تَبَق اخلاص گذارد ،آنکه از جانش نیزدریغ نورزد
جان سوی : آنکه از تبارنیاکانی نیکو وقدرتمند باشد
جان شَن : مسرور وبانشاط ،خوشبخت ، خوشحال وسرزنده
جَرَن : جیران،گوزن ماده،کاربرداین نام بصورت «جَران »نیزدیده می شود
جیلوه لی : باناز وغمزه ،آنکه عشوه وکرشمه کند
جیلوه ناز : نازنین ،دارای ناز وغمزه ،عشوه گر
چئچئن : زیبا،برازنده وخوشایند
چاغداش : معاصر، هم عصر، زندگی کردن در یک برهۀ زمانی واحد
چاغری : شاهین شکاری ،طرلان؛ دعوت کردن ،بیانیه ،فراخواندن
چاغلار : آبشار، آبی که جوشان وهمراه باغلیان وکف جاری گردد
چاغلایان : آبشار،آبشار مصنوعی ،آب یارودی که از یک مکان مرتفع سرازیر گردد
چاقیر : نام مخلوط با خاکستری ،پرنده شاهین تند وتیزودرشت
چایلان : ماسه زار ،ریگزار
چلنگ : حلقه گل ، تاج طلایی یانقره ای
چولپان : ستارۀ زهریاناهید،ونوس
چیچک : شکوفه ، گلهای گیاهان ودرختان که دارای رنگها ورایحه های متنوّعند
چیچک ناز : نازنین همانند گل ،زیبا رخسارعشوه گر
چیلَک : گیاه توت فرنگی ومیوۀ آن
چیم ناز : بسیار ناز کننده ،دارای عشوه وناز
حاک سال : منسوب به حق وحقیقت ،درارتباط با حق
حورال : آزاد، مستقل،آزاده
خاتون : درزن ،عیال،زوجه وهمسر
خانیم : عنوانی است مختص بانوان وبرگرفته از کلمه خان
خانیم زَر : خانمی نظیر طلا
دادلی : خوشمزه،بامزه
داغشَن : شادی وسرور کوهستان
دالغا : موج
دانشن : فجر شادی
دَفنه : درخت همیشه سبز که ازبرگهایشدرصنایع غذاییاستفاده میشود،درختچۀ غاز،درختچۀ برگ بو
دَنیز : دریا ، قسمت دریاهای زمین،دریای آب شور که با خشکی احاطه شود،وسیع،افزون،بی نهایت
دورا : قله کوه
دور تَکین : همچون دُرّ،نظیر مروارید ،عزیز ودوست داشتنی
دوردانه : دانه مروارید،دُرّ،لٶلٶ،عزیزومحبوب،خلف یااولاد گرامی ودوست داشتنی
دورنا : درنا
دوزگون : راست ودرست،عاری ازکجی وانحراف،مطابق باقاعده واصول ،بدون کمی وکاستی،کامل
دوزلو : بانمک ،ملیح ،باملاحت
دولغون : پر ،تمام
دولقون : تمام وکامل ،پروانباشته شده ، دارای مضمون،مهم،والا،برتر
دونیا : کائنات ،کرۀ زمین ،عالم هستی ،عالم اجتماعی انسانها
دویسال : دارای احساس وعاطفه ،صاحب حس وادراک واندر یافت ظریف،حسّاس
دویغو : درک ودریافت حوادث عالم خارج،قابلیت فهم وادراک،متوجه شدن وآگاهی یافتن
دیرلیک : آسایش ،امن وامان ،آرامش ،حیات ،تفاهم وسازش متقابل
دیکمَن : رأس ،نوک ،قلۀ کوه
دیلَک : آرزو وخواسته،مراد،خواهش
دٶکمن : جذاب،برازنده ولایق
دٶنوش : تغییر و تحول اساسی جهت توسعه وگسترش چیزی ونیز ترقی وپیشرفت می باشد
رشمه : روبان یا لنتی که به منظور زینت استفاده می شود
ریما : نام قدیم در یاچه ارومیه .
زئینَب : نگین سنگی قیمتی ،جواهرات ،زینت پدر
َزرتکین : دختر یابانویی که نظیرطلااست ،همانند طلا
زَرخانیم : خانمی نظیرطلا ،زیبا روی
زَرلی : پوشانده شده باطلا ،مزیّن به طلا
زومرود (زُمُرد ) : سنگی قیمتی وبراق به رنگ سبز
ژاریک : درخشنده ،منوّر
ژالین : شعله
ژَمیس : میوه ،ثمر
سئچکین : ممتاز،لایق گزینش ،برگزیده
سئزال : دارای احساس ،درک کننده ،فهمنده ،حسَاس
سئزَر : آنکه بتواند درک کند
سئل شن : سیل شادی
سئلناز : سیل ناز وعشوه ،دنیایی از قشنگی
سئودا (سودا) : عشق ومحبّت،سُودا ،عشق شدید،میل ورغبت،هوس وخواسته،آرزو
سئودیم : علاقه مند شدم ،پسندیدم
سئوَر : دوست دارنده وعاشق،محبوب ودوست داشتنی
سئوسای : احترام متقابل در عشق ورفیق
سئوشن : شادی را دوست دار
سئوکال : محبوبیّت داشته باش وزندگی کن ،حس صداقت درعشق
سئوگی : احساس علاقه ودوستی
سئوگیم : بیان واژه «سئوگی»اززبان اول شخص مفرد
سئوَن : دلباخته شونده
سئوناز : نازدوست ،عشق ناز
سئویل : دوست داشتنی ،لایق ، محبوب ، شایستۀ دوست داشته شدن
سئویم : جذّاب ،جلب کننده
سئوین : خوشحال گشتن ، شادمان ومسرور شدن
سئوینج : حس شعف وشادی ،فرح
ساچلی : گیسوی بلند
ساچناز : دختری که گیسوان قشنگی دارد
سارا : قوت و جسارت
سارای : ماه زرد و روشن،نام یکی ازآبادیها درجزیرۀ شاهی دریاچۀ ارومیه .
سارین : ترانه
ساناز : بی همتا ،کم نظیر
سانای : محترم ،لایق احترام
سایا : یک رنگ وبی ریا
سایات : دارای نام وجاه
سایرا(سِهره یاسِیره ) : آواز خواندن ،چه چه زدن ،بلبل
سایراش : نجوا کردن ،زمزمه نمودن ،به آرامی آواز خواندن
سایراو : پرندۀ آوازه خوان ،بلبل
سایقی : احترام ،حرمت ،ادب ونزاکت
سایقین : حرمت نشان دهنده ، احترام گذارنده ،انسان شایسته احترام
سای گول : گل مورد احترام ،زیبارخساری که لایق احترام است
سایلان : مورد احترام ،معتبر ومحترم
سایلاو : نماینده ،وکیل ،برگزیده
سایین : لایق حرمت ،محترم ،آنکه دیگران باوی محترمانه رفتارنمایند
سَرپیل : پاشیدن ،پراکنده گشتن ،جهیدن
سَرمین : محجوب ،باحیا ،آبرومند
سرین : صبور بودن
سَلما : برگ درشت ،برگ پهن
سَلَن : صدا ،آوای موزون ،لحن خوش ودلنشین ،آهنگ
سورمه : ماده ای که بانوان بر چشم کشند ،کَحل
سوسن : دراصل «شوسانّا» است گیاهی از تیره زنبق دارای برگهای زیباو خوشبو،این(نام بین المللی)
سولماز : آنکه تازگی وطراوتش راحفظ کند،همیشه شاداب،به دوراز پژمردگی
سومَر : قوم سومریان که بنابه نظریۀ بسیاری ازدانشمندان ازاقوام ترک بوده .
سونا : قو،اُردک ،اردکی که در ناحیۀ سرش پرهای سبزرنگ دارد،جهت مدح زیبا رویان
سونار : تقدیم می کند ،اهدا می نماید
سونال : تقدیم شده ،پیشکش شده ،عطا گشته ،هدیه شده
سونای : آخرین شب طلوع ماه،عطا شده ،تقدیمی
سوندوس : دیبا ،پارچه ابریشمی لطیف وگرانبها
سون گول : آخرین گل متولد شده از مادر (فرزند دختر)
سیبئل : قطرۀ باران ،سنبل ،خوشۀ گندم
سیرما : گلابتون،رشته های نازک وظریف وباریک طلایانقره شبیه به نخ،رشته زرین،یاسمین
سیلا : ملحق شدن ،وصال
شَن آی : ماه شادی بخش ،ماه خوشایند
شَنال : خوشحال ومسرور ،راضی وخوشنود ،شاد،دلخوش
شَن ایز : علامت یااثر شادی بخش ،نشانۀ خوشبخت
شَن سَس : خوش آوا
شَن گول : گلی که مایه خوشبختی است ،گل رضایت بخش
شَن ناز : دختر نازوشاد
شن یار : یارشاد وخوشحال
طرلان : بازشکاری،«طارلان»
فَرآی : نورماه ،مایه زینت وزیبایی ماه
فولیا : گل نسرین ،نرگس زرد
فوندا : علف جارو یاجاروب ،بیشه ای که در آن علف ها وبوته های بسیاری روئیده باشد،علفزار
قاراتئل : سیاه مو
قاراجا : تیره رنگ،بُز کوهی
قاراگیله : انگور سیاه دانه
قاراگٶز : سیاه چشم ،دارای چشمانی بامردمک سیاه رنگ
قَرَنفیل : گل میخک
قلم گول : دارای نگاری چون گل ،زیبارخسار
قنیره : بی مثل ومانند ،زیبارخسار بی نظیر
قوتلوآی : ماه مقدّس وخوش یمن
قیز ناز : دختر نازنین وعشوه گر
قیزیل : سرخ ،طلا
قیزیل گول : گل سرخ(رُز)،گل محمدی
کاراک : مردمک چشم
کاواک : درخت تبریزی ،سپیدار
کایرا : لطف واحسان ،نیکی کردن
کایران : چمن ،مکانی مسطح ،میدان
کایناک : منبع ،مٲخذ،فعال ، پرانرژی
کَپَنَک : پروانه
کَکلیک : کبک،پرنده کوهی
کَلَبَک : پروانه
کوتکو : ساده ،متواضع ،مٶدّب
کونات : آنکه محبت وعلاقه سایرین راجلب می نماید ،مهربان
کیمیا : علم شیمی ،حکمت وقدرت
کٶلگه : سایه
کؤنول : قلب ،دل ،احساسات قلبی ،میل واشتیاق ،آرزو ،هوس
گلین : عروس
گول آی : متشکل است ازدوکلمه «گول» و«آی»
گول ایز : نشان وعلامت گل ،ردِّ گل
گول باهار : گل وبهار
گول بَن : آنکه خالی زیبا چون گل داشته باشد
گول بنیز : گل چهره ،گل گونه
گول بوداق : شاخه گل ،بوته گل
گول تَک : گل نادروکمیاب ،نظیر گل
گول دَم : دارای نَفَسی خوشبوهمانند گل
گولدَن : به عمل آمده از گل ،متعلق به گل
گولر : خنده رو ،خندان ،تبسم کننده ، خوشحال ،مهربان ومشفق
گولرآی : « گول ر» و « آی »
گول سئل : سیلی از گل وشکوفه، نظیروشبیه گل ،متعلق به گل
گول سئو : علاقه نسبت به گل ،دوستدار گل ،شیفته وشیدای گل
گول سئوَن : عاشق گل
گل سئوین : خندیدن ،رقص وخنده ،شاد ومسرور گشتن
گول سَرَن : پراکنده کننده گل
گولسون : همواره شاد ومسرور ،خوشبخت وخرّم ،خندان
گول سوی : ازسلالۀ گل ،صاحب اصل و تباری نجیب وپاک چون گل
گوللَر : گلها
گوللو : مزیّن شده با گل ،گلدار
گولوش : خنده،شاد ومسرورگشتن،حالت ووضعیت خندیدن،مزاح شادی ونشاط
گولومسَر : همیشه خندان
گلابتون : رشته های باریک طلاونقره یارشته های نخی شبیه به آنها،نخ زردار
گول یاز : گل بهاری ،گیاهی که در فصل بهار گل دهد
گولین : نظیر وشبیه به گل ،گلزار ،گلستان
گوموش : نقره
گون : خورشید،روز،دوره و زمان
گون سئل : نظیر ومانند خورشید
گونَش : خورشید
گون فَر : اشعه خورشید ،پرتو آفتاب
گونول : خواسته وخواهش دل
گٶرکم : منظره،معروف شدن،شٲن وجلال،نمای خارجی
گٶزده : محبوب وپسندیده،تقریر شده،برتراز همه،خوشایند
گؤزَل : زیبا،بی عیب ونقص
گؤزَن : جذاب وگیرا ،زیبا
گؤک سئل : متعلق به آسمان
گؤک سَن : متعلق به آسمان،آسمانی
گؤک من : چشم آبی وبور،دختری با پوست سفید وموی زرد رنگ
گؤنَن : شاد گشتن،مرطوب
گؤی چَک : زیبا،دوست داشتنی
لاچین : پرنده ای شکاری ازجنس شاهین با پاهای قرمزرنگ
لیل پار : گیاهی برگ دار که درمناطق پُرمی روید
مئلیسا : تُرَنج ،علف لیمو ،بالنگ
مارال : گوزن ماده ،زیبا
مارتی : مرغ دریایی
ماگنولیا : درخت یا بوته ای است همیشه سبز دارای گلهایدرشتخوش عطر وبرگهایش گاهی میریزد
ماویش : دختر بچه بور یا سفید چهره ای که چشمانی به رنگ آبی روشن داشته باشد
ماه پاره : پارۀ ماه ،تکّه ای ازماه
مایوک : غنچه ،گل نشکفته
مَلتَم : باد ساحلی ،مه
مَنَکشه : گل بنفشه
مورایپَک : نوعی پارچه مخمل ،ابریشم بنفش رنگ
مورتان : رنگ صورتی شفق به هنگام سپیده دم
مورگول : گلی که به رنگ بنفش است ،گل بنفش رنگ
مورَن : رود ،آب روان وجاری ،نهر بزرگ
مویان : خیرات،خیرونیکی ،ثواب
مین گول : دسته ای حاصل ازهزارگل
مین ناز : آنکه نازوغمزه اش فراوان است،کسی که بسیارنازو آدا دارد
ناخیش : در اصل « نقش »است،طرح،شکل،زینت وخط
نارچیچک : گل انار
نارگول : گل انار
نارگیله : دانه های داخل انار
نارین : ظریف وباریک ،نازک ، ریزوکوچک
نارین گول : گل یا شکوفه ظریف وریز
ناز گول : گلی که ناز کند ،گل نازنین
نازلی : پرنازوعشوه ،ب اادا و اطوار
نسترن : نسرین
نورال : نورانی شونده ،روشنایی مقدّس
نورایشیک : بسیار درخشان،برّاقترین نور،بسیارتابناک
نورپری : پری تابناک ونورانی
نورجان : دارای جانی تابناک ودرخشان،آفریده شده ازنور،بسیارزیبا
نورچین : سیل روشنایی ،درخشش نور
نوردان : خلق شده ازروشنایی
نورسان : همچون نور،نظیر نور
نورلان : تابناک گردنده،درخشان شنونده،نورانی وبرّاق
نورمان : خلق شده ازنور،نظیر نور
وارجان : دارای قلب وروح وجان،اهل دل،صاحب حیات
وَردا : برگرفته از واژه عربی« وَرد» به معنای گل سرخ است
هومای(الهه) : الهه،پرندۀ هما،پرنده دولت وسعادت،یمن وبرکت
یئشیم : سنگی سبزرنگ وبسیارقیمتی،سنگ یَشم
یئنی شن : شادی جدید،جشن وشادی نو
یئنی گول : گل نوشکفته،گلی که هنوز طراوت داشته باشد
یاراش : خوشایندی،زیبایی،جذّابی
یاراشیق : دوست داشتنی ،زیباوجذاب ،خوشایند وخوش ظاهر
یارپاق : دراصل «یاپراق» است،برگ درخت وگیاهان
یارلیک : فرمان امر،دستور
یارماکان : هدیه،ارمغان
یازباهار : فصل مابین تابستان وزمستان،فصل پاییز
یازگول : گلی که درفصل تابستان می شکفد،گل تابستانی
یاسام : نظم وترتیب ،قاعده وقانون
یاشا : آفرین ،زنده باد
یاشار : زندگی کننده ،دارای عمری طولانی ،سالم وسرزنده
یاشام : حیات،عمر،زندگی
یاشیق : خورشید،نور آفتاب
یاشیل : سبزرنگ،تروتازه،باطراوت
یاشین : رعدوبرق،صاعقه،آذرخش
یاغمور : باران،بارندگی
یالدیز : مزیّن به آب طلا ونقره، زینت داده شده
یالقین : سراب
یاناک : گونه ،هریک ازلپهای درصورت
یوجَل : رفعت، بلندی، گرانقدری
یورتسال : منسوب به وطن ،وطنی
یوردام : چالاکی ،باسرعت وباشتاب حرکت کردن ،ناز،عشوه وآدا
یوردوم : وطن من ،زادگاه ومیهن من
یوروک : حیات ،آفرینش ،طرززندگی
یوسما : نازنین ،دارای عشوه وادا
یوکسَل : برتر، والا ،اوج گیرنده وبالا رونده ،محترم، ذیقیمت
یٶنال : دارای هدف وسمت وسو
جان ایپک : آنکه روح وقلبش همچون ابریشم لطیف وظریف است
جان سِئل : متعلّق به روح وجان ،زنده وجاندار
جان سونار : کسیکه جان ودلش رادر تَبَق اخلاص گذارد ،آنکه از جانش نیزدریغ نورزد
جان سوی : آنکه از تبارنیاکانی نیکو وقدرتمند باشد
جان شَن : مسرور وبانشاط ،خوشبخت ، خوشحال وسرزنده
جَرَن : جیران،گوزن ماده،کاربرداین نام بصورت «جَران »نیزدیده می شود
جیلوه لی : باناز وغمزه ،آنکه عشوه وکرشمه کند
جیلوه ناز : نازنین ،دارای ناز وغمزه ،عشوه گر
چئچئن : زیبا،برازنده وخوشایند
چاغداش : معاصر، هم عصر، زندگی کردن در یک برهۀ زمانی واحد
چاغری : شاهین شکاری ،طرلان؛ دعوت کردن ،بیانیه ،فراخواندن
چاغلار : آبشار، آبی که جوشان وهمراه باغلیان وکف جاری گردد
چاغلایان : آبشار،آبشار مصنوعی ،آب یارودی که از یک مکان مرتفع سرازیر گردد
چاقیر : نام مخلوط با خاکستری ،پرنده شاهین تند وتیزودرشت
چایلان : ماسه زار ،ریگزار
چلنگ : حلقه گل ، تاج طلایی یانقره ای
چولپان : ستارۀ زهریاناهید،ونوس
چیچک : شکوفه ، گلهای گیاهان ودرختان که دارای رنگها ورایحه های متنوّعند
چیچک ناز : نازنین همانند گل ،زیبا رخسارعشوه گر
چیلَک : گیاه توت فرنگی ومیوۀ آن
چیم ناز : بسیار ناز کننده ،دارای عشوه وناز
حاک سال : منسوب به حق وحقیقت ،درارتباط با حق
حورال : آزاد، مستقل،آزاده
خاتون : درزن ،عیال،زوجه وهمسر
خانیم : عنوانی است مختص بانوان وبرگرفته از کلمه خان
خانیم زَر : خانمی نظیر طلا
دادلی : خوشمزه،بامزه
داغشَن : شادی وسرور کوهستان
دالغا : موج
دانشن : فجر شادی
دَفنه : درخت همیشه سبز که ازبرگهایشدرصنایع غذاییاستفاده میشود،درختچۀ غاز،درختچۀ برگ بو
دَنیز : دریا ، قسمت دریاهای زمین،دریای آب شور که با خشکی احاطه شود،وسیع،افزون،بی نهایت
دورا : قله کوه
دور تَکین : همچون دُرّ،نظیر مروارید ،عزیز ودوست داشتنی
دوردانه : دانه مروارید،دُرّ،لٶلٶ،عزیزومحبوب،خلف یااولاد گرامی ودوست داشتنی
دورنا : درنا
دوزگون : راست ودرست،عاری ازکجی وانحراف،مطابق باقاعده واصول ،بدون کمی وکاستی،کامل
دوزلو : بانمک ،ملیح ،باملاحت
دولغون : پر ،تمام
دولقون : تمام وکامل ،پروانباشته شده ، دارای مضمون،مهم،والا،برتر
دونیا : کائنات ،کرۀ زمین ،عالم هستی ،عالم اجتماعی انسانها
دویسال : دارای احساس وعاطفه ،صاحب حس وادراک واندر یافت ظریف،حسّاس
دویغو : درک ودریافت حوادث عالم خارج،قابلیت فهم وادراک،متوجه شدن وآگاهی یافتن
دیرلیک : آسایش ،امن وامان ،آرامش ،حیات ،تفاهم وسازش متقابل
دیکمَن : رأس ،نوک ،قلۀ کوه
دیلَک : آرزو وخواسته،مراد،خواهش
دٶکمن : جذاب،برازنده ولایق
دٶنوش : تغییر و تحول اساسی جهت توسعه وگسترش چیزی ونیز ترقی وپیشرفت می باشد
رشمه : روبان یا لنتی که به منظور زینت استفاده می شود
ریما : نام قدیم در یاچه ارومیه .
زئینَب : نگین سنگی قیمتی ،جواهرات ،زینت پدر
َزرتکین : دختر یابانویی که نظیرطلااست ،همانند طلا
زَرخانیم : خانمی نظیرطلا ،زیبا روی
زَرلی : پوشانده شده باطلا ،مزیّن به طلا
زومرود (زُمُرد ) : سنگی قیمتی وبراق به رنگ سبز
ژاریک : درخشنده ،منوّر
ژالین : شعله
ژَمیس : میوه ،ثمر
سئچکین : ممتاز،لایق گزینش ،برگزیده
سئزال : دارای احساس ،درک کننده ،فهمنده ،حسَاس
سئزَر : آنکه بتواند درک کند
سئل شن : سیل شادی
سئلناز : سیل ناز وعشوه ،دنیایی از قشنگی
سئودا (سودا) : عشق ومحبّت،سُودا ،عشق شدید،میل ورغبت،هوس وخواسته،آرزو
سئودیم : علاقه مند شدم ،پسندیدم
سئوَر : دوست دارنده وعاشق،محبوب ودوست داشتنی
سئوسای : احترام متقابل در عشق ورفیق
سئوشن : شادی را دوست دار
سئوکال : محبوبیّت داشته باش وزندگی کن ،حس صداقت درعشق
سئوگی : احساس علاقه ودوستی
سئوگیم : بیان واژه «سئوگی»اززبان اول شخص مفرد
سئوَن : دلباخته شونده
سئوناز : نازدوست ،عشق ناز
سئویل : دوست داشتنی ،لایق ، محبوب ، شایستۀ دوست داشته شدن
سئویم : جذّاب ،جلب کننده
سئوین : خوشحال گشتن ، شادمان ومسرور شدن
سئوینج : حس شعف وشادی ،فرح
ساچلی : گیسوی بلند
ساچناز : دختری که گیسوان قشنگی دارد
سارا : قوت و جسارت
سارای : ماه زرد و روشن،نام یکی ازآبادیها درجزیرۀ شاهی دریاچۀ ارومیه .
سارین : ترانه
ساناز : بی همتا ،کم نظیر
سانای : محترم ،لایق احترام
سایا : یک رنگ وبی ریا
سایات : دارای نام وجاه
سایرا(سِهره یاسِیره ) : آواز خواندن ،چه چه زدن ،بلبل
سایراش : نجوا کردن ،زمزمه نمودن ،به آرامی آواز خواندن
سایراو : پرندۀ آوازه خوان ،بلبل
سایقی : احترام ،حرمت ،ادب ونزاکت
سایقین : حرمت نشان دهنده ، احترام گذارنده ،انسان شایسته احترام
سای گول : گل مورد احترام ،زیبارخساری که لایق احترام است
سایلان : مورد احترام ،معتبر ومحترم
سایلاو : نماینده ،وکیل ،برگزیده
سایین : لایق حرمت ،محترم ،آنکه دیگران باوی محترمانه رفتارنمایند
سَرپیل : پاشیدن ،پراکنده گشتن ،جهیدن
سَرمین : محجوب ،باحیا ،آبرومند
سرین : صبور بودن
سَلما : برگ درشت ،برگ پهن
سَلَن : صدا ،آوای موزون ،لحن خوش ودلنشین ،آهنگ
سورمه : ماده ای که بانوان بر چشم کشند ،کَحل
سوسن : دراصل «شوسانّا» است گیاهی از تیره زنبق دارای برگهای زیباو خوشبو،این(نام بین المللی)
سولماز : آنکه تازگی وطراوتش راحفظ کند،همیشه شاداب،به دوراز پژمردگی
سومَر : قوم سومریان که بنابه نظریۀ بسیاری ازدانشمندان ازاقوام ترک بوده .
سونا : قو،اُردک ،اردکی که در ناحیۀ سرش پرهای سبزرنگ دارد،جهت مدح زیبا رویان
سونار : تقدیم می کند ،اهدا می نماید
سونال : تقدیم شده ،پیشکش شده ،عطا گشته ،هدیه شده
سونای : آخرین شب طلوع ماه،عطا شده ،تقدیمی
سوندوس : دیبا ،پارچه ابریشمی لطیف وگرانبها
سون گول : آخرین گل متولد شده از مادر (فرزند دختر)
سیبئل : قطرۀ باران ،سنبل ،خوشۀ گندم
سیرما : گلابتون،رشته های نازک وظریف وباریک طلایانقره شبیه به نخ،رشته زرین،یاسمین
سیلا : ملحق شدن ،وصال
شَن آی : ماه شادی بخش ،ماه خوشایند
شَنال : خوشحال ومسرور ،راضی وخوشنود ،شاد،دلخوش
شَن ایز : علامت یااثر شادی بخش ،نشانۀ خوشبخت
شَن سَس : خوش آوا
شَن گول : گلی که مایه خوشبختی است ،گل رضایت بخش
شَن ناز : دختر نازوشاد
شن یار : یارشاد وخوشحال
طرلان : بازشکاری،«طارلان»
فَرآی : نورماه ،مایه زینت وزیبایی ماه
فولیا : گل نسرین ،نرگس زرد
فوندا : علف جارو یاجاروب ،بیشه ای که در آن علف ها وبوته های بسیاری روئیده باشد،علفزار
قاراتئل : سیاه مو
قاراجا : تیره رنگ،بُز کوهی
قاراگیله : انگور سیاه دانه
قاراگٶز : سیاه چشم ،دارای چشمانی بامردمک سیاه رنگ
قَرَنفیل : گل میخک
قلم گول : دارای نگاری چون گل ،زیبارخسار
قنیره : بی مثل ومانند ،زیبارخسار بی نظیر
قوتلوآی : ماه مقدّس وخوش یمن
قیز ناز : دختر نازنین وعشوه گر
قیزیل : سرخ ،طلا
قیزیل گول : گل سرخ(رُز)،گل محمدی
کاراک : مردمک چشم
کاواک : درخت تبریزی ،سپیدار
کایرا : لطف واحسان ،نیکی کردن
کایران : چمن ،مکانی مسطح ،میدان
کایناک : منبع ،مٲخذ،فعال ، پرانرژی
کَپَنَک : پروانه
کَکلیک : کبک،پرنده کوهی
کَلَبَک : پروانه
کوتکو : ساده ،متواضع ،مٶدّب
کونات : آنکه محبت وعلاقه سایرین راجلب می نماید ،مهربان
کیمیا : علم شیمی ،حکمت وقدرت
کٶلگه : سایه
کؤنول : قلب ،دل ،احساسات قلبی ،میل واشتیاق ،آرزو ،هوس
گلین : عروس
گول آی : متشکل است ازدوکلمه «گول» و«آی»
گول ایز : نشان وعلامت گل ،ردِّ گل
گول باهار : گل وبهار
گول بَن : آنکه خالی زیبا چون گل داشته باشد
گول بنیز : گل چهره ،گل گونه
گول بوداق : شاخه گل ،بوته گل
گول تَک : گل نادروکمیاب ،نظیر گل
گول دَم : دارای نَفَسی خوشبوهمانند گل
گولدَن : به عمل آمده از گل ،متعلق به گل
گولر : خنده رو ،خندان ،تبسم کننده ، خوشحال ،مهربان ومشفق
گولرآی : « گول ر» و « آی »
گول سئل : سیلی از گل وشکوفه، نظیروشبیه گل ،متعلق به گل
گول سئو : علاقه نسبت به گل ،دوستدار گل ،شیفته وشیدای گل
گول سئوَن : عاشق گل
گل سئوین : خندیدن ،رقص وخنده ،شاد ومسرور گشتن
گول سَرَن : پراکنده کننده گل
گولسون : همواره شاد ومسرور ،خوشبخت وخرّم ،خندان
گول سوی : ازسلالۀ گل ،صاحب اصل و تباری نجیب وپاک چون گل
گوللَر : گلها
گوللو : مزیّن شده با گل ،گلدار
گولوش : خنده،شاد ومسرورگشتن،حالت ووضعیت خندیدن،مزاح شادی ونشاط
گولومسَر : همیشه خندان
گلابتون : رشته های باریک طلاونقره یارشته های نخی شبیه به آنها،نخ زردار
گول یاز : گل بهاری ،گیاهی که در فصل بهار گل دهد
گولین : نظیر وشبیه به گل ،گلزار ،گلستان
گوموش : نقره
گون : خورشید،روز،دوره و زمان
گون سئل : نظیر ومانند خورشید
گونَش : خورشید
گون فَر : اشعه خورشید ،پرتو آفتاب
گونول : خواسته وخواهش دل
گٶرکم : منظره،معروف شدن،شٲن وجلال،نمای خارجی
گٶزده : محبوب وپسندیده،تقریر شده،برتراز همه،خوشایند
گؤزَل : زیبا،بی عیب ونقص
گؤزَن : جذاب وگیرا ،زیبا
گؤک سئل : متعلق به آسمان
گؤک سَن : متعلق به آسمان،آسمانی
گؤک من : چشم آبی وبور،دختری با پوست سفید وموی زرد رنگ
گؤنَن : شاد گشتن،مرطوب
گؤی چَک : زیبا،دوست داشتنی
لاچین : پرنده ای شکاری ازجنس شاهین با پاهای قرمزرنگ
لیل پار : گیاهی برگ دار که درمناطق پُرمی روید
مئلیسا : تُرَنج ،علف لیمو ،بالنگ
مارال : گوزن ماده ،زیبا
مارتی : مرغ دریایی
ماگنولیا : درخت یا بوته ای است همیشه سبز دارای گلهایدرشتخوش عطر وبرگهایش گاهی میریزد
ماویش : دختر بچه بور یا سفید چهره ای که چشمانی به رنگ آبی روشن داشته باشد
ماه پاره : پارۀ ماه ،تکّه ای ازماه
مایوک : غنچه ،گل نشکفته
مَلتَم : باد ساحلی ،مه
مَنَکشه : گل بنفشه
مورایپَک : نوعی پارچه مخمل ،ابریشم بنفش رنگ
مورتان : رنگ صورتی شفق به هنگام سپیده دم
مورگول : گلی که به رنگ بنفش است ،گل بنفش رنگ
مورَن : رود ،آب روان وجاری ،نهر بزرگ
مویان : خیرات،خیرونیکی ،ثواب
مین گول : دسته ای حاصل ازهزارگل
مین ناز : آنکه نازوغمزه اش فراوان است،کسی که بسیارنازو آدا دارد
ناخیش : در اصل « نقش »است،طرح،شکل،زینت وخط
نارچیچک : گل انار
نارگول : گل انار
نارگیله : دانه های داخل انار
نارین : ظریف وباریک ،نازک ، ریزوکوچک
نارین گول : گل یا شکوفه ظریف وریز
ناز گول : گلی که ناز کند ،گل نازنین
نازلی : پرنازوعشوه ،ب اادا و اطوار
نسترن : نسرین
نورال : نورانی شونده ،روشنایی مقدّس
نورایشیک : بسیار درخشان،برّاقترین نور،بسیارتابناک
نورپری : پری تابناک ونورانی
نورجان : دارای جانی تابناک ودرخشان،آفریده شده ازنور،بسیارزیبا
نورچین : سیل روشنایی ،درخشش نور
نوردان : خلق شده ازروشنایی
نورسان : همچون نور،نظیر نور
نورلان : تابناک گردنده،درخشان شنونده،نورانی وبرّاق
نورمان : خلق شده ازنور،نظیر نور
وارجان : دارای قلب وروح وجان،اهل دل،صاحب حیات
وَردا : برگرفته از واژه عربی« وَرد» به معنای گل سرخ است
هومای(الهه) : الهه،پرندۀ هما،پرنده دولت وسعادت،یمن وبرکت
یئشیم : سنگی سبزرنگ وبسیارقیمتی،سنگ یَشم
یئنی شن : شادی جدید،جشن وشادی نو
یئنی گول : گل نوشکفته،گلی که هنوز طراوت داشته باشد
یاراش : خوشایندی،زیبایی،جذّابی
یاراشیق : دوست داشتنی ،زیباوجذاب ،خوشایند وخوش ظاهر
یارپاق : دراصل «یاپراق» است،برگ درخت وگیاهان
یارلیک : فرمان امر،دستور
یارماکان : هدیه،ارمغان
یازباهار : فصل مابین تابستان وزمستان،فصل پاییز
یازگول : گلی که درفصل تابستان می شکفد،گل تابستانی
یاسام : نظم وترتیب ،قاعده وقانون
یاشا : آفرین ،زنده باد
یاشار : زندگی کننده ،دارای عمری طولانی ،سالم وسرزنده
یاشام : حیات،عمر،زندگی
یاشیق : خورشید،نور آفتاب
یاشیل : سبزرنگ،تروتازه،باطراوت
یاشین : رعدوبرق،صاعقه،آذرخش
یاغمور : باران،بارندگی
یالدیز : مزیّن به آب طلا ونقره، زینت داده شده
یالقین : سراب
یاناک : گونه ،هریک ازلپهای درصورت
یوجَل : رفعت، بلندی، گرانقدری
یورتسال : منسوب به وطن ،وطنی
یوردام : چالاکی ،باسرعت وباشتاب حرکت کردن ،ناز،عشوه وآدا
یوردوم : وطن من ،زادگاه ومیهن من
یوروک : حیات ،آفرینش ،طرززندگی
یوسما : نازنین ،دارای عشوه وادا
یوکسَل : برتر، والا ،اوج گیرنده وبالا رونده ،محترم، ذیقیمت
یٶنال : دارای هدف وسمت وسو
منابع :
[1] . دیوان لغات الترک ، محمود بن الحسین
الکاشغری ، ترجمه دکتر ح . دوزگؤن
[2] . www.torkiye.com
]3[،www.farsianinfo.com
اچبر ،رو یادتون رفت بی زحمت اضافه کنید.
پاسخحذفآقا قشنگ بود، ولی لازم نیست اینقدر‌ها هم حساس باشید، هیچ کسی تو ایران با این اسمها مشکلی نداره. من کلی فارس میشناسم که این اسمها را استفاده میکنند و وقتی هم ازشون می‌پرسی یعنی چی، میگن اسمی ترکی هست. و اصلا هم تعصب ندارند. شما هم بهترِ از تعصبِ تان کم کنید. تعصب خانه خراب کن هست عزیزم. تعصب دشمن می‌سازه براتون. عاقبتمون می‌شه مثلِ یوگسلاوی! میلیون‌ها آدم کشته خواهند شد. در ضمن، تو ایران حقِ همه قوم‌ها (و نژاد ها) خورده شده حتا فارس ها!
پاسخحذفدر ضمن، شما میتوانید از راهِ دوستی وارد بشوید. مثلا یک مرجع واحدِ اینترنتی بسازید برای زبانِ ترکی و یا دایره معارفِ ترکی، این کار‌ها سازنده هست. و همه ایرانی‌‌ها هم بهتون کمک میکنند. ولی لطفا تعصب را کنار بگذارید!
به عنوانِ یک فارس، دستِ دوستی بسویتان دراز می‌کنم و با تمامِ وجود میگم که هیچ وقت راضی به ناراحتی‌ِ هموطنان نیستیم. و ما پشتیبانتان هستیم. :-)
الحق که در حماقت بی نظیر هستید و لنگه ندارید . نه به اون لوگوی مسخره چرت و چرند وبلاگت و نه به اینکه همه مطالبت به زبان فارسی است . برید دخیل ببندید تا شاید شفا داده شوید . مغول زادگان دشمن ایران . این قدر نفهم و بی سواد هستی که نمی دانی خیلی از این نام ها ترکی نیستند . بد بخت ها .
پاسخحذفداشتن تعصبات ملی ، مذهبی و غیره یک باور سنتی و غیر مدرن است. نگاه کنید به آمریکا، کشوری مدرن با نژادهای گوناگون و عقاید آزاد که همگی به خوبی زندگی می کنند. برانگیختن تعصبات قومی ، هیچ سودی برای مردم ندارد. در ایران هیچ قومی موجر یا مستاجر نیست.بعد از اسلام تقریبا عمده حکام از ترکها بوده اند و این نشان از نبوغ و همت آنان داشته و دارد اما دلیلی بر تجزیه ایران نمی شود.ولی حفظ زبان و فرهنگ مادری حق همه اقوام ایران است. تشکیل دولت فدرال بهترین گزینه است.
پاسخحذفیاشاسین آذربایجانیم
پاسخحذفیاشاسیم گوزل ایرانیم
محؤ اؤلسون اونلارین دوشمان لاری
آخی کیم قیزینین آدین قویار کَپَنَک ؟؟؟
پاسخحذف